Postęp prac w ramach Programu Horyzont Europa
Spotkanie poświęcone postępowi prac w ramach Programu Horyzont Europa, zorganizowane z inicjatywy Biura Business & Science Poland odbyło się 30 czerwca 2023 roku.
1. Program Pracy Horyzontu Europa na rok 2025 ma być programem jednorocznym.
W jego ramach ma zostać również uwzględniony widening, aby umożliwić kontynuację konkursów. Ogłoszenie Programu Pracy na rok 2025 ma nastąpić w I kwartale 2025 roku.
2. W kontekście analizy Planu Strategicznego na lata 2025-2027 przytacza się przykłady kluczowych wniosków:
- badania i innowacje znajdują się w unijnej czołówce pod względem gotowości, odporności, bezpieczeństwa i reagowania na kryzysy, ponieważ działania w zakresie B+I mają szczególny potencjał oferowania (nowych) zrównoważonych rozwiązań wielu wyzwań społecznych, gospodarczych i środowiskowych,
- realizacja celów Europejskiego Zielonego Ładu wymaga badań naukowych i innowacji na rzecz pobudzenia zmian systemowych we wszystkich sektorach przemysłu, w sposobach produkcji i konsumpcji oraz infrastrukturze,
- Unia Europejska należy do światowych liderów zielonej transformacji ale jednocześnie zajmuje znacznie słabszą pozycję w obszarze transformacji cyfrowej, w porównaniu do Chin i Stanów Zjednoczonych,
- program Horyzont Europa przedstawia większą liczbę wniosków wysokiej jakości i może potencjalnie sfinansować więcej projektów, niż program Horyzont 2020, jednak około 3/4 wniosków wysokiej jakości nadal nie otrzymuje finansowania ze względu na zbyt mały budżet,
- wskazano na utrzymujący się problem absorpcji wyników badań naukowych i innowacji w krajach Unii Europejskiej,
- Unia Europejska jest jednym z kluczowych producentów produktów średniozaawansowanych i zaawansowanych technologicznie, ale jednocześnie zajmuje słabszą pozycję w porównaniu z innymi dużymi gospodarkami pod względem eksportu i tworzenia miejsc pracy w usługach opartych na wiedzy.
3. Podkreśla się, że istotne będzie intensyfikowanie działań na rzecz zwiększania inwestycji prywatnych w badania i innowacje.
4. Wskazuje się na silne poparcie państw członkowskich dla finansowania badań podstawowych w ramach Horyzontu Europa, aby wzmacniać konkurencyjność Unii Europejskiej.
5. Wskazuje się, że w Polsce może powstać hub dedykowany Misji UE na rzecz neutralnie klimatycznych i inteligentnych miast oraz Misji UE na rzecz adaptacji do zmian klimatu. Centrum ma stanowić dodatkowe wsparcie dla miast i regionów zaangażowanych w ww. misje.
6. Wskazuje się na dodatkowo podnoszone kwestie:
- kluczowe kierunki strategiczne są trudne do zrozumienia ze względu na swoją nadmierną ogólność i łączenie zbyt dużej ilości nieszczególnie silnie powiązanych ze sobą koncepcji,
- ograniczenie liczby kluczowych kierunków strategicznych jest celem pozytywnym, ale to uproszczenie nie powinno powodować trudności w rozumieniu ich znaczenia,
- kluczowe kierunki strategiczne obejmują zbyt wiele oddziaływań, co utrudnia ich zrozumienie w związku z programami prac,
- powinna istnieć równowaga pomiędzy niskimi, a wysokimi poziomami gotowości technologicznej (TRL),
- powinno się kłaść większy nacisk na współpracę międzynarodową oraz kwestie odporności i bezpieczeństwa,
- powinno się podjąć działania na rzecz zmniejszenia liczby wpływów („impacts”) lub nadać priorytet oczekiwanym wpływom („expected impacts”).
7. Partnerstwa:
Obecnie przewiduje się, że nowe partnerstwa mogą dotyczyć takich obszarów, jak:
- materiały zaawansowane,
- surowce krytyczne,
- tekstylia,
- lasy,
- badania nad mózgiem,
- transformacja społeczna,
- dziedzictwo kulturowe,
- fotowoltaika.
8. Przewiduje się, że decyzja dotycząca kolejnej fali partnerstw ma zapaść w I kwartale 2024 roku. Podkreśla się jednocześnie, że nowe partnerstwa mają być wyłącznie partnerstwami współfinansowanymi oraz współprogramowanymi.
9. Wskazano, że komunikat Komisji dotyczący przeglądu dotychczasowych postępów w realizacji misji UE może zostać opublikowany z opóźnieniem (pierwotny termin planowano na 4.07.2023 roku).
10. W przygotowaniu jest dokument roboczy służb Komisji dotyczący przedstawienia szczegółowej informacji na temat oceny Misji oraz przeglądu obszarów nimi objętych.
11. Ocena Misji w Horyzoncie Europa ma zostać przygotowana do końca bieżącego roku.
12. Wskazuje się, że draft konkursów w ramach Misji UE na rok 2024 powinien zostać opublikowany 11.07.2023 roku.
13. Hiszpańska prezydencja prawdopodobnie przygotuje Konkluzje Rady dotyczące Misji w Programie Horyzont Europa.
