Horyzont Europa - postęp prac nad programem
Webinarium poświęcone postępowi prac nad programem Horyzont Europa, zorganizowane z inicjatywy Biura Business & Science Poland odbyło się 16 marca 2022 roku.
Komisja Europejska podjęła decyzję o zawieszeniu współpracy z rosyjskimi podmiotami w dziedzinie nauki, badań i innowacji w ramach programu Horyzont Europa. Decyzja objęła również zawieszenie płatności w ramach już obowiązujących umów.
European Chips Act
W związku z ogłoszeniem inicjatywy, która ma zapewnić krajom UE bezpieczeństwo dostaw półprzewodników, a także wzmocnić technologiczne przywództwo Europy, Komisja Europejska proponuje dokonać zmian w jednym z już funkcjonujących partnerstw europejskich pn. Key Digital Technologies Joint Undertaking na EU Chips Joint Undertaking, ze szczególnym naciskiem na wzmocnienie intensywności inwestycji w produkcję półprzewodników, aby budować niezależność Unii Europejskiej od dostaw spoza Europy i tym samym wzmacniać autonomię strategiczną w tym zakresie.
Wskazuje się, że finansowane mają być już istniejące infrastruktury badawcze i rzeczowe (inwestycje nie będą obejmować budowy nowych infrastruktur). Planowane w ramach obecnego partnerstwa zmiany mają wejść w życie pod koniec 2022 roku.
Plan Strategiczny na lata 2025-2027
Aktualny Plan Strategiczny obejmuje okres do 2024 roku. Wskazuje się, że obecnie Komisja Europejska jest w trakcie przeprowadzania analizy dotyczącej zakresu, jaki powinien zostać objęty kolejnym planem. Wstępnie wskazuje się, że plan ma się odwoływać w większym stopniu do horyzontalnych aspektów, takich jak współpraca międzynarodowa, rola nauk społecznych, ekonomicznych i humanistycznych oraz zwiększony nacisk na element equality. W nowym Planie Strategicznym mają być również zawarte nowe Partnerstwa Europejskie. Konsultacje w tym zakresie mają zostać uruchomione w drugiej połowie 2023 roku.
Nowy Europejski Bauhaus (NEB)
Grupa ekspertów powołana z inicjatywy Komisji Europejskiej przygotowała raport, dotyczący badań i innowacji na rzecz Nowego Europejskiego Bauhausu (Horizon Europe - New European Bauhaus Nexus Report). Publikacja zawiera wyniki warsztatów wysokiego szczebla przeprowadzonych w listopadzie ubiegłego roku, które koncentrowały się na perspektywie badań i innowacji dedykowanych tej inicjatywie, możliwościach finansowania, priorytetach strategicznych, celach na lata 2023-2024, a także działaniach długoterminowych po roku 2024, odzwierciedlających transsektorową i transdyscyplinarną wizję NEB. Zawarte w raporcie rekomendacje oparte zostały na obecnych oraz przyszłych strukturach organizacyjnych i ramach czasowych Programu Horyzont Europa.
W Polsce punktem kontaktowym programu Nowy Europejski Bauhaus jest Sieć Badawcza Łukasiewicz.
Program Prac na lata 2023-2024
Wskazuje się, że planowane będą zmiany związane z aktualizacją ogólnych warunków mających zastosowanie do tematów konkursowych, zawartych w ogólnych aneksach (General Annexes). Przewidywane zmiany mają dotyczyć m.in. kwalifikowalności, zdolności operacyjnej, płatności ryczałtowych oraz sprawozdawczości i płatności. Wskazuje się również, że obecnie dyskutowane są kwestie etyczne (zasada Do no significant harm) oraz wzmocnienie znaczenia planów równości płci – wyniki prowadzonych dyskusji mogą ostatecznie znaleźć swoje odzwierciedlenie w ogólnych aneksach do Programu Pracy. Konsultacje i finalizacja aneksów mają nastąpić w okresie letnim 2022 roku, następnie przeprowadzone zostaną konsultacje Komitetu Programowego w sprawie ostatecznego brzmienia aneksów (październik-listopad 2022 roku). Przyjęcie Programu Prac na lata 2023-2024 ma nastąpić pod koniec bieżącego roku.
Misje w Programie Prac na lata 2023-2024
Misja: Adaptacja do zmian klimatu - Cel 2, a demonstracje w ramach Celu 3
Cel 2:
• działania typu IA określone w podstawie prawnej Programu Horyzont Europa;
• należy uwzględnić elementy innowacyjne oraz postęp, wykraczający poza aktualny stan wiedzy;
• nie można wyjść poza TRL 8.
Cel 3:
• należy wykazać wykonalność wdrożenia jednego/kilku rozwiązań przystosowania do zmian klimatu na dużą skalę w warunkach rzeczywistych, w celu przekształcenia systemu w bardziej odporny na zmiany klimatyczne;
• należy zorganizować co najmniej 75 demonstracji na dużą skalę w zakresie transformacji systemowych dotyczących odporności na zmiany klimatu w regionach
i społecznościach europejskich;
• należy zwiększać i wspierać proces wdrażania na dużą skalę rozwiązań innowacyjnych na rzecz odporności na zmiany klimatu, umożliwiające ich rozpowszechnianie
i usuwanie barier dla ich absorpcji;
• oczekuje się, że większa część finansowania będzie pochodzić ze źródeł innych, niż Horyzont Europa (programy polityki spójności UE, finansowanie za pośrednictwem EBI, finansowanie w ramach WPR, inne źródła finansowania krajowego lub prywatnego).
Misja: Rak
Propozycje tematów konkursowych na rok 2023:
• Better understanding tumour-host interactions in cancer patients
HORIZON-MISS-2023-CANCER-03-01
Typ działania: RIA
Zamknięcie: wiosna 2023 roku
• Enhance cancer prevention through behaviour change
HORIZON-MISS-2023-CANCER-03-02
Typ działania: RIA
Zamknięcie: wiosna 2023 roku
• Pragmatic clinical trials on minimally invasive diagnostics
HORIZON-MISS-2023-CANCER-03-03
Typ działania: RIA
Zamknięcie: wiosna 2023
• Improve quality of life for survivors of childhood cancer (Best practices and tools)
HORIZON-MISS-2023-CANCER-03-04
Typ działania: IA
Zamknięcie: wiosna 2023
Misja: Przywrócić nasze oceany i wody do 2030 roku
Orientacja Programu Prac Misji na rok 2023:
• struktura Programu Prac zgodna ze strukturą z 2022 roku;
• dodatkowe wspólne działania z Misjami w zakresie klimatu oraz gleb;
• większe skupienie na tzw. Niebieskich Parkach, demonstratorach, Bliźniaczym Cyfrowym Oceanie oraz mobilizacji społecznej w realizację Misji;
• budżet na rok 2023: 111,9 mln €.
Misja: Klimatycznie Neutralne i Inteligentne Miasta
Główne kierunku Programu Prac Misji na rok 2023:
• spójność ze zobowiązaniami podjętymi w Planie Realizacji Misji;
• wspieranie miast zaangażowanych w osiągnięcie celu klimatycznej neutralności do roku 2030 w synergii ze znaczącymi postępami w kierunku zerowych zanieczyszczeń, zrównoważonej urbanizacji i transformacji cyfrowej;
• wykorzystanie miast zaangażowanych w osiągnięcie celu klimatycznej neutralności, jako ośrodków eksperymentowania i innowacji, które pomogą innym ośrodkom miejskim w osiągnięciu tego celu do roku 2050;
• rozwój synergii z innymi Misjami (tj. Adaptacja do Zmian Klimatu);
• rozwój synergii z Partnerstwami Europejskimi w ramach Programu Horyzont Europa.
Misja: Porozumienie na rzecz gleb
Wstępne obszary tematyczne w Programie Prac 2023 (2024):
• rolnictwo węglowe (alternatywy dla torfu w ogrodnictwie);
• zanieczyszczenie gleby i rekultywacja (innowacje w zakresie odkażania gleb);
• bioróżnorodność gleby (obecnie dyskutowane są różne tematy, w tym mikrobiom gleby w żywności);
• rozwiązania gospodarki o obiegu zamkniętym (gleba i składniki odżywcze);
• badania i innowacje wspierające cele misji (podłoże, modelowanie dynamiki gruntu, presja gleby, erozja, pustynnienie, systemy upraw poprawiające stan gleby);
• żywe laboratoria.
Ponadto Komisja Europejska planuje zaangażować młodzież w realizację wszystkich Misji za pośrednictwem Europejskiego Korpusu Solidarności. Finansowanie tych działań miałoby zostać zrealizowane z budżetu horyzontalnego. Obecnie trwa ocena prawna w celu wyjaśnienia warunków wdrożenia proponowanego rozwiązania.
