Horyzont Europa – poznaliśmy program prac na lata 2023-2024
Webinarium poświęcone postępowi prac w Programie Horyzont Europa, zorganizowane przez Biuro Business & Science Poland odbyło się 1 grudnia 2021 roku.
Program Prac na lata 2023-2024
Wskazuje się, że trwające obecnie wstępne rozmowy w zakresie Programu Prac na lata 2023-2024 koncentrują się wokół tematyki przyszłych ogłoszeń konkursowych oraz próby podsumowania dotychczas podejmowanych w Horyzoncie Europa działań, w tym usprawnienia jego niektórych obszarów, m.in. wzmocnienia synergii pomiędzy Misjami a Partnerstwami, wzmocnienia współpracy międzynarodowej, zwiększenia wsparcia dla sektora MŚP, czy też wypracowania większej równowagi pomiędzy konkursami finansującymi projekty na wyższych oraz niższych poziomach TRL.
Zwraca się również uwagę na możliwość wypracowania większej spójności Programu Pracy z działaniami Europejskiego Urzędu ds. Gotowości i Reagowania na wypadek Stanu Zagrożenia Zdrowia (HERA), w tym wzmocnienia finansowania badań w obszarze zdrowia oraz wzmocnienia spójności z założeniami Pakietu Fit for 55, w szczególności w obszarze Klastra 5. Podkreśla się jednocześnie, że dotychczas nie zapadły oficjalne decyzje w tym zakresie.
Finansowanie ryczałtowe (lump sum funding)
Wskazuje się, że obecnie trwają dyskusje nad planowanym przez Komisję Europejską rozszerzeniem skali finansowania ryczałtowego, które miałoby przyczyniać się do dalszego ograniczania dotychczasowej biurokracji oraz błędów m.in. w sposobie interpretacji przepisów w zakresie zwrotu kosztów, pojawiających się na etapie rozliczania projektów, na ilość których zwraca Komisji szczególną uwagę Europejski Trybunał Obrachunkowy.
Komisja Europejska rozważa zmianę Programu Prac Horyzontu Europa na rok 2022, która umożliwi wprowadzenie większej ilości wniosków o płatności ryczałtowe w ramach niektórych, przyszłorocznych konkursów (otwartych prawdopodobnie od kwietnia przyszłego roku), natomiast na szerszą skalę takie finansowanie miałoby być stosowane w Programie Prac na lata 2023-2024 oraz późniejszym okresie. Podkreśla się, że raportowanie miałoby zostać ograniczone do merytorycznie wykonanych zadań. Rozliczenie ma nastąpić w trakcie trwania projektu po przedłożeniu raportu z zakończenia każdego pakietu pracy (work package), w ramach których Komisja ma możliwość zestawienia różnych kosztów.
Przewiduje się dwa rozwiązania - kwota ryczałtowa miałaby zostać zawarta w zaproszeniu konkursowym lub przyznana na projekt w oparciu o budżet zaproponowany przez konsorcjum. Program pilotażowy płatności ryczałtowych został uruchomiony w Programie Horyzont 2020 (rozpoczęty w roku 2018, przedłużony na rok 2020). Objął 16 tematów we wszystkich rodzajach działań objętych Programem Prac, dedykowanych wielu oraz pojedynczym beneficjentom, w ramach małych i dużych projektów.
Rozwiązanie miało m.in. umożliwić wydajniejsze skupienie na treści naukowo-technicznej projektów, poprzez redukcję obciążeń związanych z kontrolą kosztów i zarządzaniem finansowym. Podkreśla się jednak, że pilotaż nie jest jeszcze sfinalizowany, a podnoszone obecnie obawy związane są z niedostateczną oceną jego skutków oraz danych okresowych, przeprowadzoną dotychczas przez Komisję Europejską, w kontekście planów rozszerzonego stosowania ryczałtu.
Wskazuje się, że Komisja planuje podejmować kolejne działania w tym zakresie, obejmujące szkolenia, poprawę wytycznych dotyczących płatności ryczałtowych, poprawę metodologii i wyjaśniania audytu (we współpracy z ETO oraz Dyrekcją Generalną ds. Budżetu) oraz organizację serii spotkań z Komitetami Programowymi oraz Krajowymi Punktami Kontaktowymi.
Partnerstwa Europejskie
Obecnie trwają prace nad Europejskimi Partnerstwami Współfinansowanymi na lata 2023/2024. Lista obejmuje łącznie 8 partnerstw w dwóch Klastrach:
Partnerstwa w Klastrze 1:
1. Personalized Medicine
2. Rare Diseases
3. One Health/Antimicrobial Resistance
4. Pandemic Preparedness
Partnerstwa w Klastrze 6:
1. Accelerating Farming Systems Transition
2. Animal Health
3. Agriculture of Data
4. Safe and Sustainable Food Systems
Do końca roku 2021 planowane jest przygotowanie projektu wniosku we współpracy z Komisją Europejską. W styczniu 2022 roku planowane jest zgłoszenie wkładu do Programu Prac na lata 2023/2024 przez liderów partnerstw oraz wystosowanie oficjalnego wniosku o zobowiązania ze strony państw członkowskich oraz krajów stowarzyszonych dla partnerstw ujętych w Programie Prac na ten okres. Wskazuje się, że finalizacja projektu Programu Prac na lata 2023/2024 ma nastąpić w czerwcu przyszłego roku. W roku 2023 planowane jest ogłoszenie zaproszeń do składania wniosków w ramach Partnerstw Współfinansowanych (terminy ogłoszenia zaproszeń oraz ostateczne terminy aplikowania nie są jeszcze znane).
Synergie pomiędzy Europejskimi Partnerstwami Współfinansowanymi oraz Europejskimi Partnerstwami Instytucjonalnymi
Wskazuje się, że Komisja Europejska będzie poszukiwać możliwości ustanowienia synergii z Funduszami Polityki Spójności, w szczególności w zakresie ich wykorzystania wraz z wkładami krajowymi w kontekście partnerstw (trwają obecnie dyskusje na temat praktycznego wdrożenia). Wytyczne ze strony Komisji Europejskiej dla państw członkowskich w tym zakresie pozostają nadal w przygotowaniu.
Podkreśla się, że Komisja Europejska powołuje obecnie do wszystkich Europejskich Partnerstw Instytucjonalnych oraz niektórych Współprogramowanych tzw. State Representative Groups, które będą odpowiedzialne za przekazywanie państwom członkowskim i stowarzyszonym informacji w zakresie perspektywy wdrażania partnerstw.
Powołane zostało także tzw. Partnership Knowledge Hub¬, złożone z przedstawicieli państw członkowskich i stowarzyszonych, przedstawicieli partnerstw oraz Komisji Europejskiej.
W ramach inicjatywy docelowo opracowywane będą dwuletnie raporty z monitorowania osiągniętych wyników oraz samego procesu funkcjonowania partnerstw, w tym także ich wpływu na polityki krajowe. Pierwszy raport ma się ukazać w 2022 roku. Wskazuje się, że raz do roku będzie organizowane również forum partnerstw.
