Postęp prac nad Programem
Webinarium organizowane przez Biuro Business&Science Poland dla przedstawicieli Biur Regionalnych w Brukseli, dotyczące postępu prac nad Programem Horyzont Europa odbyło się 30 marca 2021 roku.
Pozostają nadal w fazie przygotowawczej. W ich ramach działają rady misji, zgromadzenia misji (Mission Assemblies) oraz podgrupy (Sub-groups). Komisja Europejska wystąpiła do państw członkowskich z wnioskiem o mianowanie ekspertów do podgrupy powołanej w ramach misji Rak. Rolą grupy ma być doradztwo w zakresie wdrażania misji, informowanie o realizacji zadań oraz trudnościach z tym związanych, przedstawianie zaleceń mających ułatwiać implementację najlepszych praktyk, wytycznych, wyników badań i innowacji w zakresie nowotworów.
Komisja wystąpi także o mianowanie ekspertów do pozostałych 4 podgrup, działających w ramach zaplanowanych Misji. Wskazuje się obecnie, że może to nastąpić w maju br., po ustanowieniu właściwych Komitetów Programowych. Przedstawicieli mianować będą kraje członkowskie oraz kraje stowarzyszone.
Ponieważ równocześnie funkcjonuje grupa ekspercka zajmująca się wdrażaniem Europejskiego Planu Walki z Rakiem (EU Beating Cancer Plan), decyzją Komisji Europejskiej w uzgodnieniu z DG SANTE oraz DG RTD, zostanie ona połączona z Podgrupą ekspertów, działającą w ramach Misji Rak. Obecnie przeprowadzana jest nominacja ekspertów, a pierwsze spotkanie grupy zaplanowano na 16.04.br.
Warsztat dotyczący realizacji Misji na szczeblu krajowym:
Komisja Europejska zaplanowała na 28.04.br. warsztat (do potwierdzenia) poświęcony wypracowaniu rozwiązań dedykowanych wielopoziomowemu zarządzaniu, łączących działania szczebla unijnego, krajowego oraz regionalnego w zakresie misji oraz ich wdrażania.
Warsztat odbędzie się z udziałem powołanych menadżerów misji oraz OECD.
Współpraca międzynarodowa w ramach programu Horyzontu Europa:
Podejście do współpracy międzynarodowej:
W założeniu program Horyzont Europa jest otwarty dla wszystkich zainteresowanych państw, także spoza Unii Europejskiej (z wyjątkami obejmującymi kraje, z którymi nie utrzymywane są szeroko rozumiane stosunki dyplomatyczne). Komisja zastrzegła również możliwość ograniczenia udziału niektórych podmiotów w uzasadnionych przypadkach (na podstawie Art.22 ust.5 Rozporządzenia w sprawie Programu Horyzont Europa).
Art.22 ust.5 - w celu zabezpieczenia strategicznych interesów, aktywów, autonomii oraz bezpieczeństwa Unii Europejskiej Komisja ograniczy możliwość uczestnictwa w niektórych działaniach jedynie do krajów członkowskich lub krajów członkowskich i określonych państw stowarzyszonych lub innych państw trzecich. W należycie uzasadnionych przypadkach także do podmiotów prawnych w UE oraz w krajach stowarzyszonych, które nie są bezpośrednio ani pośrednio nadzorowane przez państwa trzecie.
Ograniczenie udziału osób prawnych mających siedzibę w krajach stowarzyszonych powinno mieć charakter wyjątku oraz być stosowane jedynie w wymiarze koniecznego minimum, przy zachowaniu właściwego uzasadnienia takiej decyzji.
Komisja Europejska wskazuje, że zastosowanie przywołanego artykułu rozważane jest w ok. 5% całkowitej liczby tematów (obecnie 52 z 1016 tematów). Ograniczenia mają dotyczyć głównie klastra 4 (m.in. tematy związane z przestrzenią kosmiczną, krytycznymi surowcami, dziedziną kwantową), w których do tej pory bardzo aktywnie brała udział m.in. Wielka Brytania, Szwajcaria oraz Izrael.
Obecnie nie podjęte zostały ostateczne decyzje w sprawie proponowanych ograniczeń.
Działania koordynacyjne i wspierające (CSAs) będą otwarte tylko w uzasadnionych przypadkach (Art.22 ust.4).
Lista krajów o niskich/średnich dochodach automatycznie kwalifikujących się do finansowania będzie oparta na klasyfikacji krajów według dochodów (Bank Światowy) i obejmie wszystkie państwa w tej grupie, poza Meksykiem, Brazylią, Chinami, Indiami, Rosją i RPA.
Współpraca międzynarodowa w programie prac na lata 2021-2022
W programie prac na lata 2021-2022 ponad 200 konkursów dedykowanych jest współpracy międzynarodowej, co stanowi obecnie ok. 23% ogólnej liczby tematów. 85 z nich ukierunkowanych jest na współpracę z określonymi krajami trzecimi lub regionami.
Najczęściej wskazywane obszary geograficzne to Stany Zjednoczone, Kanada, Australia, Japonia, Korea Południowa, region Ameryki Łacińskiej i Karaibów, południowa część Morza Śródziemnego oraz Afryka. Tematy koncentrujące się na kontynencie afrykańskim będą uwzględnione w nowej inicjatywie, podkreślającej dwustronną współpracę UE-Afryka
w zakresie badań i innowacji.
Obecnie w ramach Horyzontu Europa nie ma jeszcze zawartych umów stowarzyszeniowych.
