Postęp prac nad Programem Horyzont Europa
Webinarium organizowane przez Biuro Business & Science Poland dla Przedstawicieli Biur Regionalnych w Brukseli, dotyczące postępu prac nad Programem Horyzont Europa odbyło się 13 listopada 2020 roku.
Skierowane było do przedstawicieli Biur Regionalnych w Brukseli, zorganizowane przez Biuro Business & Science Poland, w imieniu którego spotkanie poprowadziła Ewa Kocińska-Lange Dyrektor Generalny ds. Badań i Innowacji BSP.
MISJE
W ramach Programu Horyzont Europa będzie funkcjonowało niezmiennie 5 obszarów misji, które zostaną włączone do Programu Pracy. Podczas tegorocznej edycji Europejskich Dni Badań i Innowacji Rady misji przekazały Komisji Europejskiej raporty, zawierające rekomendacje i plany w obszarze każdej z nich. Obecnie trwają prace docelowo zmierzające do wdrożenia misji, w związku z czym propozycje mają przejść z fazy planowania do fazy przygotowawczej, której czas trwania Komisja Europejska planuje na okres około 1 roku.
W fazie przygotowawczej Komisja Europejska przygotuje szczegółowy plan realizacji w obszarze każdej misji obejmujący cele, wskaźniki, logikę interwencji, strategie inwestycyjne oraz budżet niezbędny do ich realizacji, dostępny także poza programem Horyzont Europa. Faza przygotowawcza pozwoli również określić czas, w którym możliwe będzie przejście do fazy wdrażania, indywidualnie dla każdej z misji.
Faza pełnej realizacji będzie oparta na kryteriach art. 7 ust. 3 rozporządzenia w sprawie programu ramowego dla Programu Horyzont Europa.
Działania w ramach fazy przygotowawczej (do 5 mln €) zostaną również uwzględnione w programie prac Horyzontu Europa.
Komisja Europejska na czas trwania misji przedłuży mandaty Ekspertom, którzy obecnie pracują w Radach misji.
Proponuje się możliwość brania udziału przedsiębiorstw w prowadzonych działaniach.
Proponuje się szukania możliwości synergii pomiędzy misjami.
W przeciągu pierwszych trzech lat trwania przewiduje się, że do 10% budżetu II Filaru HE rocznie zostanie przeznaczone na realizację wszystkich planowanych misji.
PARTNERSTWA
Partnerstwa Europejskie pozostają również bez zmian – nadal będą funkcjonować ich 3 typy - Współprogramowane, Współfinansowane i Instytucjonalne.
Identyfikacja Partnerstw Współprogramowanych i Współfinansowanych:
- w programie szczegółowych Horyzontu Europa określa się, że plan strategiczny powinien zawierać określenie partnerstw europejskich, zgodnie z art. 8 ust. 1 lit. a i b) rozporządzenia
w sprawie programu ramowego
- przyjęta wersja planu strategicznego obejmuje zidentyfikowane Partnerstwa Współprogramowane i Współfinansowane
- w przypadku pozytywnej opinii państw członkowskich, a następnie przyjęcia planu strategicznego, Komisja Europejska będzie miała mandat do kontynuowania przygotowań wskazanych Partnerstw Europejskich, celem włączenia ich tematyki do głównych programów prac Horyzontu Europa
Zobowiązania dotyczące Partnerstw Europejskich
Komisja Europejska zwróciła się z prośbą do państw członkowskich o zadeklarowanie, w jakiego rodzaju partnerstwa oraz z jakim budżetem chcą się zaangażować – do 4.11. br. odpowiedzi udzieliło 20 państw, wśród których jeszcze nie było Polski.
Określanie budżetów partnerstw:
- warunki brzegowe (dostępny budżet WRF, wspólne zasady, warunki dotyczące pułapów
i stawek finansowania, itp.)
- walidacja
- w przypadku partnerstw, które mają się rozpocząć w 2021 roku, partnerzy znajdują się obecnie na etapie finalizacji projektów Strategicznych Programów Badań i Innowacji
Partnerstwa Współprogramowane – wstępna os czasu, z zastrzeżeniem postępów prac w zakresie Wieloletnich Ram Finansowych
Przygotowanie wzoru tzw. Memorandum of Understanding (protokół ustaleń) wraz z usługami (w tym informacje zwrotne od potencjalnych partnerów), który będzie podpisywany pomiędzy Komisją Europejską a Stowarzyszeniem, zrzeszającym podmioty prywatne i publiczne – prace obecnie już trwają.
Opracowanie wspólnych elementów określających kryteria partnerstwa, w tym wkład partnerów, zarzadzanie, monitorowanie, spójność oraz otwartość.
Opracowanie protokołów ustaleń na podstawie ostatecznego szablonu przez służby Komisji Europejskiej (listopad/grudzień).
Określenie zobowiązań partnerów, finalizacja planów działań w zakresie Strategicznych Programów Badań i Innowacji.
Konsultacje między służbami w sprawie protokołów ustaleń (styczeń).
Podpisanie protokołu ustaleń pomiędzy Komisją Europejską, a przedstawicielami Stowarzyszeń.
Zawarcie tematów zaproszeń do Partnerstw Współprogramowanych w programie prac Horyzontu Europa 2021/2022.
Partnerstwa Współfinansowane
Dokument (Model Grant Agreement), na podstawie którego partnerstwa współfinansowane będą zawierane pomiędzy Komisją Europejską, a Konsorcjum składającym się z najczęściej z agencji finansujących, jest obecnie w przygotowaniu (przewiduje się, że prace zakończą się do 6 tygodni). W IV kwartale 2021 roku planowane jest uruchomienie Partnerstw Współfinansowanych (podpisanie umowy w sprawie przyznania grantu)
Partnerstwa Instytucjonalne – wstępna oś czasu z zastrzeżeniem postępów prac w zakresie Wieloletnich Ram Finansowych w IV kwartale 2020 roku planowane jest przyjęcie wniosków Komisji Europejskiej, dotyczących planowanych inicjatyw (w tym dokumentu roboczego z oceną skutków).
Partnerzy muszą przedłożyć dokument potwierdzający ich zobowiązania, do czasu przyjęcia przez Komisję Europejską wniosku ustawodawczego. Zobowiązania partnerów prywatnych uzależnione są od potwierdzenia ich zgody na wszystkie warunki, wynikające z procesu legislacyjnego. W II/III kwartale 2021 roku planowane jest przyjmowanie podstawowych aktów przez Radę (oraz Parlament Europejski, w przypadku art. 185 Traktatu o Funkcjonowaniu UE)
Proponuje się stworzyć jednolity akt prawny, ustanawiający 9 wspólnych przedsięwzięć (Joint Undertakings) w ramach Programu Horyzont Europa, co pozwoli docelowo uprościć strukturę partnerstwa, wpłynie na elastyczność, spójność i przejrzystość jego wdrażania, a także ułatwi negocjacje międzyinstytucjonalne poprzez nadanie inicjatywom wspólnej narracji politycznej.
Akt prawny miałby określać przepisy wspólne (ogólne zasady i przepisy określające ramy działania wspólnego przedsięwzięcia), przepisy szczegółowe dla poszczególnych przedsięwzięć (cele, zadania, członkostwo itp.) oraz postanowienia końcowe, wspólne dla wszystkich inicjatyw typu Joint Undertaking.
Partnerstwa Europejskie – kwestie horyzontalne
Wszystkie partnerstwa muszą rozwijać między sobą współpracę oraz dążyć do osiągania i rozwoju synergii z innymi, odpowiednimi programami na poziomie unijnym lub krajowym. Porozumienie dotyczące priorytetów współpracy między Partnerstwami Europejskimi zostanie zawarte w przyszłym programowaniu lub innych dokumentach, np. strategicznych agendach badań i innowacji, Memorandum of Understanding Partnerstwa muszą przyjąć system monitorowania zgodny z wymogami zawartymi w rozporządzeniu dotyczącym Programu Horyzont Europa.
Na początku 2021 roku ma zostać stworzona Grupa Ekspertów, wspierająca proces koordynacji strategicznej. Główne zadania grupy to stworzenie harmonijnych ram sprawozdawczości i monitorowania Partnerstw Europejskich w Programie Horyzont Europa oraz stworzenie ram dwuletniego raportu monitorującego Partnerstwa Europejskie w zakresie badań naukowych i innowacji.
