Łączenie nauki o wodzie i rolnictwie z polityką
Spotkanie pt. „Łączenie nauki o wodzie i rolnictwie z polityką: wydarzenie w ramach projektu WaterAgri” ("Linking water & agriculture science to policy: WaterAgri project event"), zorganizowane z inicjatywy Uniwersytetu w Lund (Szwecja) odbyło się 6 marca 2024 roku.
Podczas spotkania przedstawiono następujące:
Projekt badawczo-innowacyjny dotyczący ponownego wprowadzenia i udoskonalenia zrównoważonych rozwiązań w zakresie retencji wody i odzyskiwania składników odżywczych na rzecz rozwoju produkcji rolnej w kontekście zwiększającej się populacji oraz postępujących zmian klimatycznych. W ramach projektu rozbudowywane są tradycyjne rozwiązania w zakresie odwadniania i irygacji, sztucznie tworzone tereny podmokłe, systemy odwaniania oraz zrównoważone zbiorniki retencyjne w krajobrazie rolniczym. Opracowane technologie są testowane i wdrażane pod kątem różnych typów użytkowania gruntów/upraw (m.in. pastwiska, rolnictwo organiczne, rolnictwo konwencjonalne). Działania w ramach projektu obejmują 10 studiów przypadku prowadzonych w biogeograficznych regionach Europy, a jego wyniki mają przełożyć się na zrozumienie procesów hydrologicznych oraz interakcji kształtujących zasoby wodne w Europie. Projekt zakończy się 30 kwietnia 2024 roku.
Koordynatorem projektu WaterAgri jest Uniwersytet w Lund (Szwecja).
- Rozwiązania w ramach projektu:
Modele zapewniające różne funkcjonalności, m.in. asymilację danych, optymalizację planowania nawadniania i nawożenia.
Technologie obejmujące m.in. rurociągi teledetekcyjne, monitoring nawadniania i monitoring agrometeorologiczny, wykorzystanie biowęgla na potrzeby retencji wody.
Technologie oparte na przyrodzie, m.in. systemy odwadniające, tereny podmokłe budowane na farmach w celu odzyskiwania składników odżywczych, membrany pochodzenia biologicznego.
- W ramach WaterAgri prowadzony jest również pilotaż w Polsce.
Polscy partnerzy projektu: Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu oraz Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie.
- Europejskie Obserwatorium ds. Susz na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (EDORA), w tym opublikowany w 2023 roku Europejski Atlas Zagrożeń Suszą.
- Informacja opublikowana w 2022 roku przez Europejską Agencję Środowiska, dotycząca zanieczyszczeń rozproszonych pochodzących z rolnictwa i powodujących zły stan chemiczny jednolitych części wód podziemnych w Unii Europejskiej.
- Publikacja Uniwersytetu ONZ pt. „Zrozumienie wielofunkcyjności sztucznych terenów podmokłych w warunkach rolniczych w regionie europejskim”.
- OPTAIN – projekt dotyczący optymalnych strategii retencjonowania i ponownego wykorzystania wody i biogenów w małych zlewniach rolniczych w zróżnicowanych regionach glebowo-klimatycznych Europy. Projekt zakończy się 31 sierpnia 2025 roku.
Polscy partnerzy projektu: Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego (Instytut Inżynierii Środowiska) oraz Instytut Technologiczno-Przyrodniczy - Państwowy Instytut Badawczy.
W kontekście działań wspierających zrównoważoną gospodarkę wodną w rolnictwie podkreśla się następujące elementy:
- Wzmocniona ochrona zasobów wodnych i zwiększone wsparcie dla zrównoważonych praktyk w ramach planów strategicznych Wspólnej Polityki Rolnej.
- Cele środowiskowe w planach strategicznych WPR, m.in. wspieranie zrównoważonego rozwoju i efektywnego zarządzania zasobami naturalnymi, takimi jak woda, gleba
i powietrze, w tym poprzez ograniczenie uzależnienia od produktów chemicznych. - Dialog Strategiczny na temat Przyszłości Rolnictwa w Unii Europejskiej, zainicjowany 24 stycznia 2024 roku.
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2115 z dnia 2 grudnia 2021 roku ustanawiającego przepisy dotyczące wsparcia planów strategicznych sporządzanych przez państwa członkowskie w ramach Wspólnej Polityki Rolnej (planów strategicznych WPR) i finansowanych z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji (EFRG) i z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) oraz uchylające rozporządzenie (UE) nr 1305/2013 i (UE) nr 1307/2013.
- Inwestycje produkcyjne oraz nieprodukcyjne, w tym np. tworzenie elementów krajobrazu, przywracanie terenów podmokłych, torfowisk i strumieni, zwiększanie retencji wody w krajobrazie, zwiększenie magazynowania wody w glebie i infiltracji do wód gruntowych.
- Interwencje obszarowe dotyczące zrównoważonego wykorzystania zasobów wodnych:
- Ekoschematy (odporne/przystosowane gatunki i odmiany, przyjazne dla środowiska praktyki zarządzania).
- Zobowiązania rolno-środowiskowo-klimatyczne w celu poprawy bilansu wodnego (jakość wody i ilościowe zarządzanie roślinami uprawnymi, rolnictwo precyzyjne, zrównoważone wykorzystanie wody, efektywne wykorzystanie wody).
- Poprawa retencji wody w glebie (zawartość węgla organicznego, systemy płodozmianu, rośliny okrywowe, agroleśnictwo).
