Potencjał naukowy z pakietem Widening Horyzontu Europa
Webinarium pt. „Jak strategicznie wykorzystać potencjał naukowy jednostki z pakietem Widening Horyzontu Europa?”, zorganizowane we współpracy Biura Informacyjnego Województwa Wielkopolskiego w Brukseli oraz Horyzontalnego Punktu Informacyjnego Polska Zachodnia odbyło się 26 czerwca 2023 roku.
Podczas spotkania zwrócono uwagę na następujące kwestie:
- Sprawozdanie specjalne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego z 2022 roku, dotyczące działań mających zapewnić szersze uczestnictwo w programie „Horyzont 2020” oraz wynikające ze sprawozdania zalecenia obejmujące:
- podjęcie działań na rzecz zapewnienia pełniejszego korzystania z narzędzia wspierania polityki,
- podjęcie działań na rzecz zapewnienia bardziej zrównoważonego udziału państw objętych inicjatywą szerszego uczestnictwa w działaniach podejmowanych w ramach tej inicjatywy,
- podjęcie działań na rzecz zapewnienia terminowej dostępności finansowania uzupełniającego,
- podjęcie działań na rzecz zwiększenia zdolności beneficjentów projektów do wykorzystywania rezultatów badań naukowych w sposób przynoszący dochody,
- potrzebę usprawnienia monitorowania działań zmierzających do poszerzenia uczestnictwa.
- Podkreśla się rosnące oczekiwania Komisji Europejskiej w zakresie intensyfikacji działań państw członkowskich dotyczących inwestycji w obszar badań i innowacji oraz wdrażania krajowych reform na rzecz osiągania lepszych wyników w programach ramowych. Coraz częściej wskazuje się również na możliwość powiązania przez Komisję Europejską udziału w programach ramowych oraz wdrażania reform na rzecz poprawy systemów wsparcia badań i innowacji z warunkowością.
- Zwraca się uwagę na przyszły kształt pakietu dotyczącego szerszego uczestnictwa
w kontekście sprawozdania Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, wyników dotychczasowego wdrożenia pakietu, nadchodzącej oceny śródokresowej Programu Horyzont Europa oraz dyskusji na temat instrumentów wideningowych. Podkreśla się w tym miejscu również znaczenie konkluzji Rady UE dotyczących śródokresowej oceny Programu Horyzont Europa, które będą miały wpływ na kolejny program ramowy. Konkluzje będą przygotowywane przez Węgry i Polskę (ocena śródokresowa ma zostać przedstawiona przez Komisję Europejską w okresie węgierskiej prezydencji w 2024 roku). Polska prezydencja w Radzie planowana jest w I połowie roku 2025. - Zwraca się uwagę, że śródokresowa ocena Programu Horyzont Europa jest przygotowywana równolegle do projektu 10. programu ramowego badań i innowacji, co będzie znaczące w kontekście przyszłorocznych dyskusji z Komisją Europejską dotyczących m.in. instrumentów w nowym programie. Projekt 10. programu ramowego powinien zostać przedstawiony przez Komisję Europejską do 1.07.2025 roku.
- W kontekście synergii zwraca się uwagę na możliwe zmiany, w świetle których państwa członkowskie miałyby proponować synergie (synergies by design), które chciałyby zaprojektować i wdrażać w kraju.
- Zwraca się uwagę na coraz częściej podnoszone argumenty związane z potrzebą koncentracji na projektach współpracy w Filarze II, w których powinny uczestniczyć wszystkie państwa członkowskie. Podstawą pakietu wideningowego jest wspieranie krajów o niższym wskaźniku innowacyjności na rzecz budowania zdolności w uczestniczeniu w projektach współpracy w Filarze II.
- Podkreśla się, że Program Pracy Horyzontu Europa na rok 2025 ma być programem jednorocznym.
- Zachęca się do kontaktu z Krajowym Punktem Kontaktowym Programów Badawczych Unii Europejskiej oraz Biurem Narodowego Centrum Badań i Rozwoju w Brukseli
w sprawie komentarzy do Programu Pracy dot. wideningu na lata 2023-2024 oraz sugestii dot. konkursów w Programie Pracy na rok 2025 (wskazuje się, że termin składania uwag do Komisji Europejskiej mija pod koniec sierpnia bieżącego roku). - Zachęca się do udziału w projektach dedykowanych krajom wideningowym w obecnej perspektywie finansowej z uwagi na możliwe znaczące zmiany dotyczące instrumentów na rzecz poszerzania uczestnictwa po roku 2027.
Zachęca się do korzystania z następujących możliwości:
- Teaming for Excellence - inicjatywa wspierająca budowę nowych centrów doskonałości lub ulepszania już istniejących centrów w krajach o niższym wskaźniku innowacyjności.
- Twinning - inicjatywa wspierająca wzmacnianie doskonałości naukowej instytucji badawczych z krajów wideningowych, pełniących rolę koordynatorów, poprzez budowanie współpracy z wiodącymi jednostkami na poziomie UE.
Konkursy:
- HORIZON-WIDERA-2023-ACCESS-02-01 (Twinning Bottom-Up), zamknięcie 28.09.2023 roku,
- HORIZON-WIDERA-2023-ACCESS-02-02 (Twinning Green Deal), zamknięcie 28.09.2023 roku.
- ERA Chairs - inicjatywa dotycząca wzmacniania naukowej doskonałości instytucji koordynującej poprzez pozyskanie kadry naukowej wysokiej klasy na rzecz wdrożenia w jednostce zmian koniecznych do poprawy wyników badań w wybranej dziedzinie naukowej.
Konkurs (otwarcie 28.09.2023 roku, zamknięcie 7.03.2024 roku):
- HORIZON-WIDERA-2023-TALENTS-01-01
- ERA Talents - działanie na rzecz zwiększania interoperacyjności karier i szans na zatrudnienie talentów w dziedzinie B+I.
Konkurs (otwarcie 11.04.2024 roku, zamknięcie 26.09.2024 roku):
- HORIZON-WIDERA-2024-TALENTS-03-01
- ERA Fellowships - działanie oparte na „MSCA Postdoctoral Fellowships”, dedykowane organizacjom przyjmującym, zlokalizowanym w krajach wideningowych.
Konkurs (zamknięcie 13.09.2023 roku):
- HORIZON-WIDERA-2023-TALENTS-02-01
- Excellence Hubs - inicjatywa na rzecz wzmocnienia regionalnej doskonałości innowacyjnej w ekosystemach innowacji poprzez współpracę międzynarodową z innymi ekosystemami w krajach wideningowych.
Konkurs (otwarcie 28.09.2023 roku, zamknięcie 7.03.2024 roku):
- HORIZON-WIDERA-2023-ACCESS-07-01
- Pathways to Synergies - inicjatywa na rzecz tworzenia powiązań pomiędzy regionalnym a europejskim systemem finansowania badań i innowacji.
Konkurs (zamknięcie 28.09.2023 roku):
- HORIZON-WIDERA-2023-ACCESS-04-01
- European Excellence Initiative – inicjatywa na rzecz wzmacniania doskonałości naukowej i waloryzacji wiedzy europejskich uniwersytetów. Otwarta dla sieci lub sojuszy instytucji szkolnictwa wyższego.
- Hop-on Facility - instrument umożliwiający instytucjom badawczym z krajów wideningowych dołączenie do już trwających projektów B+I w ramach Filaru II Horyzontu Europa oraz instrumentu EIC Pathfinder.
Konkurs (zamknięcie I etapu 28.09.2023 roku, zamknięcie II etapu 26.09.2024 roku):
- HORIZON-WIDERA-2023-ACCESS-06-01
- Dissemination and Exploitation Support Facility (D&E) – instrument wsparcia na rzecz budowania lub wzmacniania zdolności upowszechniania i wykorzystywania (D&E) w krajach wideningowych.
Konkurs (zamknięcie 28.09.2023 roku):
- HORIZON-WIDERA-2023-ACCESS-05-01
W ostatniej części wydarzenia omówiono projekt NEXT_LEVEL na rzecz zwiększania
i stymulowania doskonałości naukowej w hematoonkologii. W projekt zaangażowany jest Instytut Genetyki Człowieka Polskiej Akademii Nauk (IHG PAN) w Poznaniu, Uniwersyteckie Centrum medyczne w Groningen, Centrum Genetyki Medycznej w Gandawie oraz Instytut Genetyki Człowieka Uniwersytetu w Ulm.
