Technologie i innowacje w dziedzinie zdrowia
Spotkanie pt. „EU Digital Health Tech & Innovation Conference” („Konferencja dotycząca technologii i innowacji w dziedzinie zdrowia cyfrowego w UE”) zorganizowane przez Biuro NCBR | Business & Science Poland oraz Słoweńskie Stowarzyszenie Biznesu i Badań Naukowych, we współpracy z Węgierskim Krajowym Biurem Badań, Rozwoju i Innowacji oraz Litewskim Biurem Łącznikowym ds. Badań i Innowacji w Brukseli odbyło się 27 września 2022 roku.
Działania Komisji Europejskiej:
• Prace w ramach Programu Horyzont Europa - Misja „Rak” oraz działania w ramach
9 Partnerstw Europejskich w Klastrze Zdrowie.
• Komunikat dotyczący Europejskiej Dekady Technologii Cyfrowych – cele w zakresie zdrowia dotyczą utworzenia systemu e-Health, za pośrednictwem którego obywatele UE do roku 2030 będą mieli dostęp do swojej dokumentacji medycznej. Obecnie trwają prace nad ustaleniem kluczowych wskaźników wydajności, które będą możliwe do monitorowania.
• European Data Governance Act (Europejski Akt o Zarządzaniu Danymi), który zacznie obowiązywać od września 2023 roku i będzie działał na rzecz udostępniania danych między sektorami. Akt ma wyrównywać szanse w dostępie do danych, w szczególności
pomiędzy dużymi i małymi przedsiębiorstwami. Stanowi również prawodawstwo horyzontalne, które jest podstawą rozporządzenia w sprawie Europejskiej Przestrzeni Danych dotyczących Zdrowia (European Health Data Space) będącego obecnie przedmiotem dyskusji.
• The EU Data Act (Europejska Ustawa o Danych) określająca, kto może przetwarzać
i wykorzystywać dane generowane w Unii Europejskiej we wszystkich sektorach.
• 10 europejskich wspólnych przestrzeni danych, m.in. w obszarze zdrowia (European Health Data Space) w obrębie których ma być rozwijana infrastruktura techniczna umożliwiająca obliczenia w Chmurze, obliczenia o wysokiej wydajności, przetwarzanie brzegowe (edge computing), platforma AI na żądanie (katalog zasobów i rynków opartych na AI) oraz infrastruktury do testowania AI. European Health Data Space ma być oparta na podstawowym oraz wtórnym wykorzystaniu danych. W przypadku podstawowego wykorzystania danych działania pilotażowe trwają od kilku lat (m.in. poprzez umożliwianie osobom fizycznym kontrolowania swoich danych zdrowotnych, standaryzację i obowiązkową certyfikację systemów elektronicznej dokumentacji medycznej, Europejski Format Wymiany Dokumentacji Zdrowotnej).
Wtórne wykorzystanie danych jest nową propozycją. Docelowo ma służyć na potrzeby badań, innowacji oraz tworzenia polityk. m.in. poprzez określenie celów użytkowania
i zabronionego użycia danych, zezwolenia na dane, tworzenie bezpiecznych środowisk. Wtórne wykorzystanie danych w obszarze zdrowia jest obecnie przedmiotem dyskusji
z państwami członkowskimi.
• Infrastruktura transgraniczna na rzecz świadczenia usług opieki zdrowotnej MyHealth@EU.
• Deklaracja zapewnienia transgranicznego dostępu do bazy danych genomowych – zgodnie z wyznaczonym w 2018 roku celem, do końca roku 2022 baza ma umożliwić dostęp do 1 miliona genomów (dotyczy m.in. nowotworów, chorób rzadkich, chorób zakaźnych). Celem bazy jest wspieranie badań oraz wykorzystanie przypadków klinicznych z korzyścią dla danych genomowych. Do inicjatywy przyłączyły się do tej pory 24 kraje. Polska ma status obserwatora.
Planowana jest organizacja wydarzenia, podczas którego zostaną ogłoszone dalsze deklaracje.
• European Cancer Imaging Initiative (Europejska Inicjatywa Obrazowania Raka) – część Europejskiego Planu Walki z Rakiem. Inicjatywa będzie wspierać opracowanie innowacyjnych technologii dla doskonalenia medycyny personalizowanej. W jej ramach będą tworzone zanonimizowane bazy danych obrazowych oraz klinicznych,
na podstawie których będą tworzone i szkolone algorytmy sztucznej inteligencji. Planuje się tworzenie ośrodków testowych oraz eksperymentalnych w celu łączenia narzędzi danych, w tym wzorców dla algorytmów badań przesiewowych w kierunku raka. Inicjatywa będzie wspierana przez Europejskie Centra Innowacji Cyfrowych.
• Virtual Twins in Healthcare – planowane są działania w kierunku rozwoju Cyfrowych Bliźniaków w Opiece Zdrowotnej na rzecz personalizacji leczenia, wczesnego przewidywania ryzyka oraz zapobiegania chorobom, zaspokajania nowych potrzeb medycznych i udoskonalania istniejących procedur. Wskazuje się, że Komisja Europejska prowadzi obecnie prace nad budową ekosystemu wokół cyfrowych bliźniaków, poprzez integrowanie właściwych dyscyplin oraz czynników środowiskowych, które zostaną włączone do modeli danych zorientowanych na użytkownika końcowego.
• AI Testing and Experimentation Facilities (TEF) – Ośrodki Badawczo-Eksperymentalne do Testowania Sztucznej Inteligencji, połączone z siecią centrów innowacji cyfrowych. Komisja Europejska planuje przeznaczyć 30 mln € na TEF
w obszarze zdrowia.
• European Digital Identity Wallet (Portfel Tożsamości Cyfrowej UE) – projekt ma stworzyć jednolity system identyfikacji cyfrowej w Europie, który umożliwi zapis danych osobowych oraz dokumentacji, w tym również medycznej.
• European Digital Innovation Hubs (DIH) (Europejskie Centra Innowacji Cyfrowych) – skupione na wdrażaniu technologii w regionach. Celem Komisji Europejskiej będzie stworzenie sieci centrów w Europie, które zapewnią wiedzę techniczną i zaplecze eksperymentalne dla cyfrowych transformacji w przemyśle i sektorze publicznym. Wskazuje się, że w ramach Programu Horyzont2020 sfinansowano 166 centrów w 94 regionach, a Program Cyfrowa Europa rozszerzy tą sieć do 240 centrów obejmujących 240 regionów. Europejskie Centra Innowacji Cyfrowych zostaną mają zostać połączone z siecią Enterprise Europe Network oraz siecią Startup Europe Network.
Pozostałe wystąpienia dotyczyły:
• rozwiązań łączących badania biomedyczne nad zaawansowanymi terapiami oraz ich transferu na rzecz pacjentów (Narodowy Instytut Chemii, Słowenia),
• cyfryzacji danych i usług zdrowotnych na rzecz pacjentów oraz badań i rozwoju (Szpital Uniwersytecki Santaros Klinikos, Litwa),
• Słoweńskiego Partnerstwa Badawczo-Innowacyjnego w Dziedzinie Zdrowia (Provita, Słowenia),
• zaawansowanych technologii w zakresie cyfryzacji danych zdrowotnych (Parsek, Słowenia),
• badań, rozwoju i innowacji w diagnostyce i terapii (Uniwersytet Loránda Eötvösa, Węgry),
• zintegrowanego Krajowego Ekosystemu e-Zdrowia (Stowarzyszenie Szpitali Prywatnych, Cypr),
• rozwoju e-infrastruktury i cyfrowych technologii zdrowotnych (Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe afiliowane przy IChB PAN).
Prezentacje: Digital Health in the EU | Slovenian Business & Research Association (sbra.be)
