Wydarzenie informacyjne na temat wodoru - w poszukiwaniu synergii
Webinarium pt. „Wydarzenie informacyjne na temat wodoru z udziałem czterech krajów Grupy Wyszehradzkiej. W poszukiwaniu synergii”, zorganizowane we współpracy Biura PolSCA, Narodowego Biura Badań Rozwoju i Innowacji na Węgrzech, Czeskiego Biura Łącznikowego ds. Edukacji i Badań Naukowych oraz Słowackiego Biura Łącznikowego ds. Badań i Rozwoju odbyło się 8 lutego 2022 roku.
Podstawowym celem Partnerstwa jest realizacja celów Europejskiego Zielonego Ładu
oraz Strategii Wodorowej Unii Europejskiej, oparta na finansowaniu działań badawczo-innowacyjnych w zakresie technologii wodorowych w Europie. Partnerstwo zostało utworzone przez Komisję Europejską, Hydrogen Europe oraz Hydrogen Europe Research.
W okresie kolejnych 6-7 lat działania Partnerstwa mają skupiać się wokół czterech celów:
- wsparcia realizacji Strategii Wodorowej UE przyjętej w 2020 roku;
- stymulowania badań naukowych i prac badawczych nad czystym wodorem w zakresie produkcji, dystrybucji, przechowywania i końcowych zastosowań;
- wzmacniania konkurencyjności łańcucha wartości czystego wodoru w UE;
- wsparcia realizacji unijnych celów klimatycznych na lata 2030 i 2050.
Priorytety Partnerstwa (filary) w zakresie badań i innowacji
Partnerstwo będzie działać na rzecz wdrożenia programu badawczego o wartości 2 mld €,
opartego na trzech filarach:
Filar I – Produkcja wodoru odnawialnego
Cel strategiczny 1 - Produkcja wodoru o niskiej zawartości węgla:
- elektroliza,
- inne sposoby produkcji.
Cel strategiczny 2 - Integracja odnawialnych źródeł energii:
- rola elektrolizy w systemie energetycznym.
Filar II – Dystrybucja
Cel strategiczny 3 - Magazynowanie i dystrybucja wodoru:
- magazynowanie na dużą skalę,
- transport rurociągowy (sieć),
- nośniki płynnego wodoru,
- usprawnienie istniejących środków transportu wodoru,
- rozwiązania w zakresie sprężania, oczyszczania i dozowania.
Cel strategiczny 4 - Infrastruktura do tankowania:
- stacje tankowania wodoru do wielu zastosowań.
Filar III – Zastosowania końcowe
Cel strategiczny 5 - Transport:
- części składowe,
- transport ciężki,
- transport wodny,
- transport kolejowy,
- transport lotniczy,
- transport autokarowy.
Cel strategiczny 6 - Ciepło i Energia:
- stacjonarne ogniwa paliwowe,
- turbiny, kotły i palniki.
Cel strategiczny 7 - Przemysł:
- wodór w przemyśle.
Ponadto Partnerstwo będzie prowadzić następujące działania horyzontalne:
Cel strategiczny 8 - Doliny Wodorowe:
- zintegrowane ekosystemy wodorowe łączące wiele zastosowań (porty, węzły przemysłowe, miasta, itp.).
Cel strategiczny 9 - Łańcuchy dostaw:
- produkcja i skalowanie.
Cel strategiczny 10 - Zagadnienia przekrojowe:
- zrównoważony rozwój, ocena zrównoważonego rozwoju cyklu życia, recykling i eko-projektowanie;
- edukacja i świadomość społeczna;
- bezpieczeństwo, badania, regulacje, kodeksy i standardy.
Szczegóły dotyczące celów strategicznych oraz działań horyzontalnych
Rozpoczęcie naboru wniosków planowane na 1 marca 2022 roku. Przewidywany budżet ok. 300 mln € sfinansuje 41 tematów dotyczących m.in. produkcji wodoru, dystrybucji wodoru, transportu, czy zagadnień przekrojowych. Przewidywane daty zamknięcia naborów to 31 maja i 20 września 2022 roku. Ogłoszenia otwarte będą dla wszystkich zainteresowanych
z zastrzeżeniem, że niektóre tematy będą wymagały uczestnictwa przedstawiciela Hydrogen Europe w konsorcjum.
Dzień informacyjny odbędzie się 15 marca 2022 roku. Wskazuje się, że osoby zainteresowane mogą uzyskać więcej informacji za pośrednictwem newslettera Partnerstwa.
Partnerstwo Publiczno-Prywatne finansowane ze środków Komisji Europejskiej, którego głównym celem jest przyspieszanie wprowadzania na europejski rynek innowacyjnych rozwiązań energetycznych. Działalność EIT InnoEnergy obejmuje edukację (programy magisterskie, kształcenie zawodowe), tworzenie biznesu poprzez inwestowanie
w przedsiębiorstwa typu start-up na wczesnym etapie działalności, działania typu scale-up oraz tworzenie przemysłowych łańcuchów wartości (m.in. European Battery Alliance, European Green Hydrogen Acceleration Center, European Solar Initiative).
European Green Hydrogen Acceleration Center uruchomione w listopadzie 2020 roku przez EIT InnoEnergy, działa na rzecz przyspieszenia procesu wdrażania przemysłowych projektów wodorowych, w celu dekarbonizacji trudnych do ograniczenia emisyjności branż przemysłowych, poprzez wdrażanie inwestycji na wczesnym etapie oraz przyspieszenie osiągnięcia rentowności nowych rozwiązań. Działania będą skupiać się na wspieraniu technologii opartych o wodór ekologiczny, m.in. poprzez ich zastosowanie w ich przemyśle, transporcie lotniczym, morskim, ciężkim, produkcji nawozów oraz do celów magazynowania energii. Działania EIT InnoEnergy oferują m.in. ekspertyzę techniczną i handlową w celu tworzenia, eliminacji ryzyka i przyspieszania projektów, kojarzenie deweloperów projektów
z instytucjami finansowymi za pośrednictwem Biznesowej Platformy Inwestycyjnej.
Wskazuje się, że wnioski można składać w dowolnym momencie.
Założone w 2015 roku przez Billa Gatesa i prywatnych inwestorów partnerstwo publiczno-prywatne zrzeszające sieć inicjatyw i podmiotów, w tym funduszy inwestycyjnych, programów filantropijnych, działań politycznych oraz indywidualnych inwestorów na rzecz skalowania technologii koniecznych do osiągnięcia zerowej emisji gazów cieplarnianych do roku 2050. Partnerstwo ma zapewniać finansowanie mieszane projektów (dotacje oraz finansowanie typu equity), w celu przyspieszenia ich komercjalizacji. Breakthrough Energy Catalyst będzie finansować portfel komercyjnych projektów demonstracyjnych w zakresie zrównoważonych paliw lotniczych, technologii długotrwałego magazynowania energii, czystego wodoru oraz rozwoju technologii bezpośredniego wychwytu dwutlenku węgla z atmosfery. Inwestycje kapitałowe będą obniżać koszty nowych technologii Osiągnięte rezultaty mają być mierzone z wykorzystaniem kluczowych wskaźników, takich jak redukcja kosztów tzw. zielonej premii w stosunku do alternatyw opartych na paliwach kopalnych oraz ilość zredukowanych/unikniętych emisji w drodze przeprowadzonych inwestycji.
Partnerstwo EU-Catalyst
Partnerstwo w zakresie technologii klimatycznych pomiędzy Komisją Europejską, Europejskim Bankiem Inwestycyjnym oraz Breakthrough Energy Catalyst, zawarte
w listopadzie 2021 roku podczas szczytu klimatycznego COP26 w Glasgow. Partnerstwo przeznaczy 820 mln € finansowania aby przyspieszyć wdrażanie oraz komercjalizację innowacyjnych technologii, przyczyniających się do realizacji celów Europejskiego Zielonego Ładu, m.in. w zakresie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. Wskazuje się, że obecnie rozwiązania w tym obszarze są zbyt kosztowne, aby można było je wdrażać na szeroką skalę, tworząc tym samym wydajną konkurencję dla technologii opartych na paliwach kopalnych. Partnerstwo ma również angażować prywatny kapitał, a finansowanie w jego ramach obejmie sektor czystego wodoru, zrównoważone paliwa lotnicze, magazynowanie energii w długiej perspektywie oraz rozwój technologii bezpośredniego wychwytywania dwutlenku węgla
z atmosfery.
Zaproszenie do składania wniosków zostało otwarte 11 stycznia 2022 roku. Potencjalni beneficjenci ubiegający się o finansowanie w pierwszej połowie 2023 roku powinni złożyć zgłoszenie do 13 maja 2022 roku. Po wskazanym terminie zgłoszenia mają być oceniane
w sposób ciągły (nie rzadziej, niż co pół roku), aż do zamknięcia zaproszenia (31.12.2027 roku) lub wykorzystania dostępnych środków.
Obecny podczas webinarium Tomoho Umeda Członek Zarządu Hydrogen Poland, pełniący jednocześnie funkcję Przewodniczącego Komitetu ds. Technologii Wodorowych przy Krajowej Izbie Gospodarczej podkreślił, że obecny miks energetyczny w Polsce w głównej mierze oparty jest na węglu brunatnym oraz kamiennym, przy wykorzystaniu których produkowane jest ok. 75% energii, co czyni Polskę jednym z głównych emitentów dwutlenku węgla. Zobowiązania, które nakłada na państwa członkowskie Europejski Zielony Ład wskazują, że czysty wodór ma być jednym z decydujących czynników wsparcia procesu dekarbonizacji europejskich gospodarek.
Podkreśla się, że w Polsce na 170 TWh miksu energetycznego, jedynie 30 TWh pochodzi z odnawialnych źródeł energii. Osiągnięcie celu zerowej emisji gazów cieplarnianych do roku 2050 wymagałoby udziału OZE na poziomie 700 TWh, połączonego z modernizacją linii przesyłowych i dystrybucyjnych, które nie są obecnie dostosowane na potrzeby wykorzystywania odnawialnych źródeł energii.
Dodatkowe wymagania, które nakłada na państwa członkowskie m.in. System Handlu Emisjami (ETS) oraz Taksonomia UE, wymagają od polskiego przemysłu i samorządów podejmowania działań na rzecz dekarbonizacji. Wskazuje się, że wodór może stanowić istotną część tego systemu, który będzie stabilizować źródła odnawialne, szczególnie w kontekście sezonowych różnic w wydajności energetycznej. Według indeksu polskich projektów wodorowych, przygotowanego przez Komitet ds. Technologii Wodorowych przy Krajowej Izbie Gospodarczej, po wejściu w życie Europejskiego Zielonego Ładu, w 2021 roku na terenie Polski zaczęto realizować inicjatywy obejmujące zastosowanie wodoru w różnych obszarach, tworząc m.in. Doliny Wodorowe, Klastry Wodorowe i inne projekty. Indeks przedstawia inicjatywy już rozwijane, a także planowane.
Podkreśla się, że działania odbywają się w sposób oddolny, z zaangażowaniem samorządów, szukających sposobu na dekarbonizację własnych systemów ciepłowniczych zasilanych węglem, których dochody nie są w stanie pokryć rosnących kosztów ponoszonych w ramach ETS, co oznacza pogłębiające się zagrożenie utratą płynności finansowej.
Wskazuje się, że w ciągu następnych 3-4 lat w Polsce rozwijać się będzie co najmniej 50 projektów związanych z wodorem, który będzie czynnikiem stabilizującym sektor Odnawialnych Źródeł Energii, wspierającym dekarbonizację sektora ciepłownictwa.
Stowarzyszenie Hydrogen Poland, będące członkiem Hydrogen Europe, jest jednym
z sygnatariuszy Porozumienia sektorowego na rzecz rozwoju gospodarki wodorowej.
Ponadto spotkanie koncentrowało się na:
- strategiach wodorowych realizowanych na Węgrzech, Słowacji oraz w Czechach;
- mechanizmie IPCEI w zakresie produkcji, przechowywania, przesyłu, dystrybucji oraz zastosowania wodoru;
- działaniu pilotażowym w ramach ERA dotyczącym zielonego wodoru;
- działaniach w zakresie edukacji, badań i rozwoju w obszarze wodoru podejmowanych przez Uniwersytet Techniczny w Koszycach, członka sojuszu Ulysseus.
Materiały z wydarzenia dostępne pod adresem:
