Europejska Rada ds. Innowacji - pierwsze wyniki i perspektywy
Webinarium z cyklu Brussels Talks pt. „Europejska Rada ds. Innowacji – ambicje, pierwsze wyniki i perspektywy”, zorganizowane z inicjatywy Biura Business & Science Poland odbyło się 18 listopada 2021 roku.
Funkcjonująca w ramach III Filaru Programu Horyzont Europa Europejska Rada ds. Innowacji (EIC) przeznaczy w latach 2021-2027 ponad 10 mld € na opracowanie i rozwój przełomowych innowacji, wspomagając przekształcanie projektów naukowych w nowoczesne rozwiązania rynkowe. W dniu 18.11.2021 roku Komisja Europejska powołała nowy Zarząd EIC, który zastąpił działającą od 2019 roku pilotażową Radę Doradczą EIC, odpowiedzialną za początkową strategię i wdrożenie Europejskiej Rady ds. Innowacji.
W trakcie spotkania podkreślono, że największym wyzwaniem na obecnym rynku europejskich innowacji, zidentyfikowanym w trakcie okresu pilotażowego EIC, jest skalowanie biznesu oraz transfer technologii. Inwestycje w ramach Europejskiej Rady ds. Innowacji umożliwiają dostęp do finansowania, które sektor prywatny uznaje wciąż za zbyt ryzykowne, m.in. ze względu na brak możliwości oceny pojawiających się technologii przez potencjalnych inwestorów, a także brak wiedzy wśród podmiotów, w tym także uczelni w zakresie przekształcania badań w komercyjny biznes.
Podkreśla się więc, że nadal konieczne są działania na rzecz łączenia inwestorów z przedsiębiorcami i środowiskiem naukowym. Powstające technologie pojawiają się coraz częściej także w kontekście budowania autonomii strategicznej Unii Europejskiej. EIC będzie wspierać przedsiębiorstwa rozwijające się w nowych dziedzinach, jak np. obliczenia kwantowe, których potencjał może stać się ważnym elementem w obszarze suwerenności technologicznej Europy. Podkreśla się, że firmy będą zachęcane do wychodzenia na rynki globalne, przy jednoczesnym zachowaniu swojej głównej siedziby w Europie. Jednym z nowych działań podjętych w tym zakresie przez Radę było wsparcie udziału przedsiębiorców w targach, m.in. w USA, Azji oraz na Bliskim Wschodzie, aby ułatwić firmom wejście na obce rynki. W przypadku próby przejęcia finansowanego w ramach EIC przedsiębiorstwa, które jest ważne ze strategicznego punktu widzenia, Rada jako inwestor, będzie miała możliwość zablokowania lub zapobiegania działaniom, sprzecznym z interesami Unii Europejskiej.
EIC Accelerator
W ramach EIC Accelerator, głównego instrumentu wsparcia przedsiębiorstw typu start-up oraz MŚP wartego 1 mld €, obowiązuje system aplikowania, w ramach którego beneficjenci będą mogli ubiegać się o dofinansowanie w ramach uproszczonej procedury, składając na platformie EIC swoją aplikację w dowolnie wybranym momencie. Wskazuje się, że ich ocena trwa ok. 3-4 tygodni. Beneficjenci spełniający podstawowe kryteria finansowania mogą wówczas składać pełne wnioski w jednym z podanych przez EIC ostatecznych terminów w danym roku.
Wnioski ocenione pozytywnie, które nie zostaną zarekomendowane do dofinansowania z powodu braku środków otrzymają certyfikat Seal of Excellence, uprawniający do poszukiwania środków z innych źródeł. W czerwcu 2021 roku zgłoszono ok. 800 pełnych aplikacji, na podstawie których 65 przedsiębiorstw z 16 krajów UE zostało zakwalifikowanych do finansowania w październiku tego roku. Podkreśla się jednocześnie, że spośród 65 beneficjentów 60 firm otrzyma nie tylko pomoc w postaci dotacji, ale także finansowanie w postaci komponentu inwestycyjnego, na który zostanie przeznaczona kwota 227 mln €. Całość inwestycji w pierwszym naborze wyniesie 363 mln €. W ramach październikowego naboru wpłynęło ponad 1000 kolejnych wniosków o dofinansowanie, a jego wyniki będą znane w grudniu tego roku. W roku 2022 przewidywane są 4 terminy naborów pełnych wniosków.
EIC Accelerator Plug-in
Nowość w ramach dotychczasowych programów na rzecz badań i innowacji. Rozwiązanie stosowane wyłącznie w ramach EIC Accelerator będzie dotyczyło wniosków, które wynikają z istniejących programów krajowych lub regionalnych. Wnioskodawcy nie będą składać aplikacji bezpośrednio do zaproszeń w ramach EIC Accelerator, przeprowadzany będzie przegląd projektu w celu oceny jego potencjału w zakresie innowacji lub wprowadzenia rozwiązania na rynkach krajowych lub regionalnych. Przegląd realizowany będzie przez organ finansujący/zarządzający odpowiedzialny za program, lub przez inną wskazaną instytucję podlegającą instytucji finansującej i pozwoli zadecydować, czy projekt kwalifikuje się do wsparcia w ramach akceleratora. Jeżeli zidentyfikowany podmiot będzie zgodny z profilem EIC, otrzyma zaproszenie do przygotowania pełnego wniosku. Wskazuje się, że obecnie trwają prace z grupą ekspertów w zakresie identyfikacji odpowiednich programów.
Wsparcie na rzecz zwiększenia udziału kobiet w innowacjach
Europejska Rada ds. Innowacji podejmuje działania na rzecz zwiększenia liczby kobiet zajmujących się innowacjami. Ogłoszony przez Komisję Europejską w lipcu 2021 roku nowy program pilotażowy Women TechEU będzie wspierać prowadzone przez kobiety start-upy z branży deep tech. Program wpisuje się w Europejskie Ekosystemy Innowacji, działające w komplementarności z EIC oraz EIT. W ramach pilotażu od 2022 roku dofinansowaniem w postaci grantów w wysokości 75 000 € zostanie objętych do 50 podmiotów z krajów Unii Europejskiej oraz stowarzyszonych z Programem Horyzont Europa. Kandydatki muszą być założycielami/współzałożycielami start-upu na wczesnym etapie rozwoju technologii oraz zajmować najwyższe stanowisko kierownicze w swojej organizacji. Kolejną inicjatywą dedykowaną zwiększaniu roli kobiet w innowacjach i rozwoju technologii jest wspierany przez EIC Women Leadership Programme, program mentoringowy dostępny w ramach programu EIC Accelerator dla przedsiębiorstw, których założycielem lub osobą zajmującą w nich najwyższe stanowisko kierownicze jest kobieta, a także dla przedsiębiorstw wybranych w ramach programu Women TechEU.
W trakcie spotkania podkreślano również, że poszukiwane będą możliwości współpracy z Programem InvestEU w zakresie wsparcia na dalszych etapach rozwoju przedsiębiorstw finansowanych w ramach EIC. Europejska Rada ds. Innowacji działa na rzecz wypełnienia luki w finansowaniu technologii wysokiego ryzyka rozwijanych przez start-upy oraz podmioty z sektora MŚP, które nie mają jeszcze własnych przychodów oraz aktywów materialnych, a jedynie intelektualne, stanowiące źródło wartości niematerialnych i innowacji. Nie ma więc możliwości, aby przedsiębiorcy mogli na tym etapie otrzymać finansowanie w ramach InvestEU, wskazuje się jednak, że w miarę rozwoju i wzmacniania technologii, a także generowania przychodów przez te podmioty będą pojawiać się możliwości zaangażowania ze strony inwestorów, w tym także wspieranych w ramach nowego instrumentu inwestycyjnego.
W ramach Europejskiej Rady ds. Innowacji planowane jest również podpisanie umów z Krajowymi Punktami Kontaktowymi, aby wspierać tworzenie sieci i wymianę najlepszych praktyk, a także zawarcie porozumienia z siecią Enterprise Europe Network, dla skuteczniejszej współpracy z sektorem MŚP. Dzięki takiemu wsparciu możliwe będzie identyfikowanie i wspieranie większej liczby mogących ubiegać się o środki w ramach Europejskiej Rady ds. Innowacji podmiotów pochodzących w szczególności z krajów wideningowych.
