Wsparcie finansowe na poziomie Unii Europejskiej - webinarium
Webinarium pt. „InvestEU – wsparcie badań i innowacji” zorganizowane przez Biuro Business & Science Poland z udziałem przedstawicieli Komisji Europejskiej i BGK odbyło się 15 czerwca 2021 roku.
InvestEU to kluczowy program wsparcia finansowego na poziomie Unii Europejskiej, który będzie realizowany przez kolejne 7 lat we wszystkich państwach członkowskich, odpowiadając na potrzeby inwestycyjno-finansowe w wybranych obszarach.
Finansowanie będzie miało charakter zwrotny. Będzie miał również swój udział w realizacji celów UE w zakresie zrównoważonego rozwoju. Zgodnie z celami Europejskiego Zielonego Ładu co najmniej 30% dostępnego w ramach funduszu finansowania będzie wspierać inwestycje zorientowanych na klimat, a co najmniej 60% będzie dedykowana zrównoważonej infrastrukturze. W ramach programu InvestEU funkcjonują 3 komponenty. Fundusz InvestEU, który będzie mobilizować inwestycje publiczne i prywatne z wykorzystaniem gwarancji z budżetu Unii Europejskiej, Centrum Doradztwa InvestEU służące doradztwem technicznym przy projektach inwestycyjnych poszukujących finansowania oraz Portal InvestEU, który będzie łatwo dostępną bazą danych, skupiającą projekty i inwestorów.
Fundusz InvestEU
Fundusz InvestEU stanowi gwarancję budżetową UE w wysokości 26,2 mld €, ukierunkowaną na łączną kwotę uruchomionych inwestycji w wysokości 372 mld € co oznacza, że istnieje możliwość podejmowania ryzyka, które będzie dzielone z finansującymi inwestycje. Gwarancje umożliwią Grupie EBI oraz podmiotom krajowym na udzielanie pożyczek na preferencyjnych warunkach, czy zwiększą możliwość uzyskania finansowania inwestycji obarczonych wysokim ryzykiem. InvestEU może być wykorzystywany również przez inne programy finansowania unijnego, takie jak np. Horyzont Europa. Państwa członkowskie mogą zapewnić dodatkowe finansowanie w celu zaspokojenia potrzeb finansowych oraz inwestycyjnych w krajach UE.
Partnerzy wdrożeniowi:
• Europejski Bank Inwestycyjny oraz Europejski Fundusz Inwestycyjny (odpowiedzialne za 75% gwarancji i doradztwa)
Dalsi Partnerzy wdrożeniowi:
• Międzynarodowe instytucje finansowe, krajowe banki i instytucje promocyjne (odpowiedzialne za 25% gwarancji i doradztwa).
• Wybierani będą na podstawie zaproszenia do wyrażenia zainteresowania. Pierwsze nabory ogłoszono 30 kwietnia 2021 roku, z dwoma granicznymi datami składania wniosków (30 czerwca lub 1 października bieżącego roku). Zaproszenia mają zwiększyć zasięg geograficzny i komplementarność funduszu. Partnerzy wdrażający mogą zapewnić finansowanie bezpośrednie lub pośrednie z pomocą pośredników finansowych, takich jak banki komercyjne lub fundusze inwestycyjne.
InvestEU - 4 priorytety tematyczne:
* Zrównoważona Infrastruktura (9,9 mld € gwarancji UE)
Główne cele dotyczą zmian klimatycznych oraz redukcji gazów cieplarnianych, transgranicznych projektów infrastrukturalnych oraz sieci transeuropejskich, międzysektorowych synergii pomiędzy energią, transportem i cyfryzacją oraz wdrażania innowacyjnych technologii. 60% inwestycji dedykowanych będzie realizowaniu celów UE
w zakresie klimatu i ochrony środowiska. Docelowo mają być dedykowane samodzielnym promotorom, projektom korporacyjnym promowanym przez przedsiębiorstwa oraz pojazdom specjalnego przeznaczenia.
* Badania, Innowacje i Cyfryzacja (6,6 mld € gwarancji UE)
Główne cele dotyczą ułatwienia dostępu do finansowania i redukowania ryzyka inwestycyjnego w dziedzinie badań naukowych i innowacji, w tym również transfer wyników na rynek komercyjny, wspierania cyfryzacji dla zwiększania interoperacyjności i eliminacji dysproporcji, promowania działań demonstracyjnych. Docelowo mają być dedykowane samodzielnym promotorom, firmom sektora publicznego i prywatnego, uczelniom wyższym, uniwersytetom, ośrodkom transferu technologii, agencjom innowacji i cyfryzacji, inkubatorom, akceleratorom.
* MŚP (6,9 mld € gwarancji UE)
Główne cele dotyczą zwiększenia dostępu do finansowania dla MŚP poprzez produkty dłużne i kapitałowe, wspierania firm innowacyjnych, a także firm mających problem z dostępem do finansowania (start-upy, młode i mniejsze firmy postrzegane jako podmioty podwyższonego ryzyka, nieposiadające wystarczających zabezpieczeń), promowania cyfryzacji, upowszechniania innowacji oraz sektora kreatywnego i kulturalnego. Docelowo mają być dedykowane przede wszystkim MŚP oraz spółkom o średniej kapitalizacji.
* Inwestycje społeczne i umiejętności (2,8 mld € gwarancji UE)
Główne cele dotyczą odporności społecznej oraz integracji społecznej Unii Europejskiej poprzez projekty przyczyniające się do realizacji celów Europejskiego Filaru Praw Socjalnych, finansowania przedsiębiorstw społecznych, wpływu społecznego, infrastruktury i ekonomii społecznej, edukacji, umiejętności i szkoleń, szpitali, szkół, uniwersytetów, integracji imigrantów, uchodźców, osób w trudnej sytuacji życiowej.
Centrum Doradztwa InvestEU
Dysponuje łącznym budżetem 400 mln €. 75% budżetu (300 mln €) przeznaczone jest dla Grupy EBI, 25% (100 mln €) dla pozostałych partnerów doradczych. Centrum zapewnia wsparcie doradcze w obszarze identyfikacji, przygotowania, rozwoju, strukturyzacji, pozyskiwania i realizacji projektów inwestycyjnych, budowania zdolności promotorów projektów i pośredników finansowych w celu realizacji inwestycji, promowania dywersyfikacji sektorowej i geograficznej, działań na rzecz agregacji małych projektów.
Portal InvestEU
Zapewnia widoczność projektów i promotorów projektów potencjalnym inwestorom, zapewnia partnerom wdrażającym możliwość badania projektów mieszczących się w ich zasięgu geograficznym i zasięgu działalności. Baza danych prowadzona jest w formie online i jest publicznie dostępna.
Kwalifikowalność obszaru B+I (Europejski Bank Inwestycyjny)
Innowacje w ramach Europejskiego Zielonego Ładu:
- technologie energii odnawialnej, efektywność energetyczna, projekty demo na wczesnym etapie gospodarki obiegu zamkniętego, koncentrujące się na elektronice, bateriach, tekstyliach, tworzywach sztucznych, opakowaniach, budownictwie, składnikach odżywczych wody
i żywności,
- biogospodarka, wzrost produkcji, zrównoważone systemy żywnościowe itp.,
- zrównoważona niebieska gospodarka – algi, mniej inwazyjne rybołówstwo, ochrona dna morskiego itp.,
- rozwiązania oparte na przyrodzie, naturalny kapitał i odbudowa ekosystemów,
- zrównoważone technologie informacyjno-komunikacyjne,
Infrastruktura B+R, organizacje i uczelnie:
- wsparcie uniwersytetów oraz obiektów testowych/eksperymentalnych.
Badania jądrowe:
- infrastruktura badawcza, demonstratory technologii, specjalistyczny sprzęt.
Zdrowie:
- rozwój kliniczny, walidacja i wejście na rynek, w tym biomarkery, diagnostyka, wyroby medyczne do wczesnej diagnostyki, wyroby terapeutyczne, terapie modyfikujące przebieg choroby (choroby neurodegeneracyjne, choroby autoimmunologiczne).
Technologie strategiczne:
- systemy obliczeniowe dużej skali/kwantowe, platformy, komponenty, cyberbezpieczeństwo, technologie blockchain, sztuczna inteligencja, robotyka, 5G, Internet Rzeczy (Internet of Things),
- przyszłe technologie produkcyjne, kluczowe technologie prorozwojowe (KET), technologia cyfrowa dla produkcji, w tym systemy zrównoważone i elastyczne,
- przestrzeń kosmiczna i obrona.
InvestEU - Bank Gospodarstwa Krajowego jako Partner wdrożeniowy:
Wsparciem funduszu objęte będą podmioty ze wszystkich państw członkowskich. 75% kwoty gwarancji dystrybuować będzie Grupa Europejskiego Banku Inwestycyjnego (Europejski Bank Inwestycyjny oraz Europejski Fundusz Inwestycyjny), do której po wsparcie zgłaszać się będą między innymi samorządy i spółki skarbu państwa. Pozostała kwota gwarancji w ramach InvestEU wynosząca 25% będzie w dyspozycji Partnerów pochodzących z poszczególnych państw. W przypadku Polski negocjacje z Komisją Europejską w tym zakresie prowadzi Bank Gospodarstwa Krajowego. Decyzja o udzieleniu pomocy finansowej będzie uzależniona od oceny inwestycji, którą będzie oceniać bank. Poziom gwarancji oraz cena produktów będą uzależnione od ostatecznych poziomów gwarancji ustalonych po zaproszeniu do wyrażenia zainteresowania.
Finansowanie w wysokości 6,6 mld € przeznaczone będzie dla banków rozwoju innych, niż Grupa EBI (70% tej kwoty w zaproszeniu do wyrażenia zainteresowania w roku 2021, 30% w zaproszeniu do wyrażenia zainteresowania w roku 2023). Podkreśla się, że w pierwszym naborze konieczne będzie wdrażanie szybkich działań, ponieważ pieniądze którymi zasilany jest fundusz InvestEU pochodzą ze źródeł NextGenerationEU co oznacza, że 50% gwarancji musi zostać zatwierdzonych do roku 2022, a 80% gwarancji do roku 2023. Będzie to wymagało dopasowania oferty produktów bankowych w sposób, który umożliwi ich szybkie uwolnienie na rynek. Wskazuje się również, że dostępność InvestEU może pomóc stworzyć w polskim systemie finansowym produkt dłużny dla sektora innowacji.
Obszar B+R, innowacje i cyfryzacja: Kredyt innowacyjny
Gwarancja ma być zmniejszana stopniowo, w zależności od Poziomu Gotowości Technologicznej produktu. Finansowaniem w wysokości 100% gwarancji mają być objęte poziomy od 5 do 8, poziom 9 – 80% - 95% wysokości gwarancji. Dedykowane produkty muszą uwzględniać sytuację rynkową oraz konieczność szybkiej wypłaty gwarancji.
Główne cele to innowacje w następujących obszarach:
- czysta energia i niska emisyjność,
- niskoemisyjne technologie i produkty zastępujące technologie wysokoemisyjne,
- gospodarka obiegu zamkniętego,
- zrównoważone zarządzanie zasobami wodnymi,
- inwestycje w obszarze zdrowia znajdujące się w późnej fazie badań klinicznych,
- Inteligentne Miasta,
- przemysł kreatywny.
Główni odbiorcy:
- sektor MŚP oraz spółki o średniej kapitalizacji.
Obszar B+R, innowacje i cyfryzacja: Kredyt na digitalizację, automatyzację i robotyzację
Główny cel to zwiększenie skali działań w obszarze strategicznych technologii cyfrowych, kluczowych technologii wspomagających, przemysłu kosmicznego i obronności, zrównoważonych technologii informatycznych i komunikacyjnych.
Główni odbiorcy:
- sektor MŚP oraz spółki o średniej kapitalizacji.
BGK będzie finansować w tym obszarze większe transakcje, których szacowana wysokość wyniesie ok. 90 mln €.
