Mikołaj Kopernik na olsztyńskim zamku
Festyn „Przyjazd Mikołaja Kopernika do olsztyńskiego zamku” odbędzie się 3 września 2022 roku w Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie (w godz. 10-14). Wydarzenie sfinansowano ze środków samorządu województwa warmińsko-mazurskiego.
Na dziedzińcu olsztyńskiego zamku będzie można spotkać Mikołaja Kopernika, rycerzy, zobaczyć kramy rzemieślnicze, spróbować się w grach i zabawach średniowiecznych, posmakować specjałów przygotowanych w stylu jak w czasach Kopernika.
Mikołaj Kopernik przybył do olsztyńskiego zamku w listopadzie 1516 roku, by objąć tu urząd administratora dóbr kapituły warmińskiej.
Rezydował w Olsztynie w latach 1516-1521. W trakcie swojego pobytu w krużganku zamkowym astronom wykonał istniejącą do dzisiaj tablicę, która służyła między innymi do obliczeń związanych z długością roku astronomicznego. Tablica stanowi unikalny eksponat w naszym muzeum i jedyny na świecie oryginalny, ocalały przyrząd astronomiczny słynnego uczonego.
Na oryginalny tynk krużganka położono drugi, idealnie gładki. W oknie umieszczono zwierciadło (lustro, naczynie z rtęcią lub winem – nie ma jednej sprawdzonej hipotezy). Odbite od lustra światło słoneczne, wraz ze zmianą położenia Słońca, wędrowało po ścianie, na której zaznaczano trasę „zajączka”. Namalowane ślady pozornie wydają się liniami prostymi, jednak w rzeczywistości są fragmentami ogromnych hiperboli. Prosta jest tylko jedna z nich, oznaczona widocznymi resztkami liter, i to ona wyznacza moment równonocy wiosennej – pierwszy dzień astronomicznej wiosny.
W trakcie pobytu w olsztyńskim zamku Kopernik zajmował się także problemami monetarnymi pieniądza kruszcowego, a co za tym idzie, kwestią jakości monet. Jako administrator, był żywo zainteresowany, by kapituła otrzymywała czynsze w „dobrej” monecie. Uważał m.in., że: Wartość monety zależy od ilości i jakości materiału, Zły pieniądz wypiera dobry pieniądz,
Szacunek monety to wartość monety plus koszty mennicze, Bicie monety powinno być scentralizowane, Nie należy wybijać zbyt wielkiej liczby monet. Mikołaj Kopernik jako administrator dóbr kapituły był m.in. odpowiedzialny za pozyskanie jak największych kwot czynszów od chłopów. Nie mógł pozwolić, by dobre gospodarstwa pozostały opuszczone.
Znajdował nowych chętnych osadników i prowadził zapiski nazwane przez historyków „Lokacjami łanów opuszczonych”.
Mikołaj Kopernik w Italii studiował medycynę i w czasie studiów, jak i później, pilnie zgłębiał wiedzę medyczną. Największym skarbem Biblioteki Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie jest kopernikowski inkunabuł medyczny. Jest to jedyna, zachowana w zbiorach polskich, książka z biblioteki uczonego. We wspólnej oprawie znajdują się dwa dzieła medyczne: „Brewiarz praktyki medycznej” (Breviarium pra[c]tice exelentissimi, A. de Villa Nova, Padwa 1485) i „Kanony o stanach gorączkowych” (Canonica de febribus, M. Savonarola, Bolonia 1487).
Dzieło pierwsze jest kompendium całej ówczesnej wiedzy medycznej, natomiast dzieło Savonaroli skupia się na stanach chorobowych objawiających się gorączką.
Organizatorami wydarzenia są Muzeum Warmii i Mazur wspólnie ze Stowarzyszeniem Działdowskie Bractwo Rycerskie oraz Konwentem św. Piotra z Olsztynka.
Wstęp na festyn na dziedzińcu jest bezpłatny.
