Informacje o 90-leciu szkół polskich na Warmii i mazurach
Sejmik województwa warmińsko-mazurskiego, pragnąc uhonorować w sposób szczególny pamięć o szkołach polskich, o nauczycielach, uczniach, harcerzach oraz przybliżyć obecnym mieszkańcom trudne losy Polaków z dawnych Prus Wschodnich, ustanawia rok 2019 rokiem 90-lecia szkół polskich na Warmii i Mazurach.
Pod koniec 1928 roku rząd pruski przyjął „Ordynację dotyczącą uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim” zezwalającą na zakładanie i prowadzenie prywatnych, katolickich szkół z polskim językiem wykładowym.
Wcześniej, gdyż w roku 1919 i 1920 również powstały szkoły polskie i przedszkola aż w 19 miejscowościach na mocy decyzji Plebiscytowej Komisji Międzysojuszniczej. Natomiast w latach 1929-1939 powstało szesnaście szkół - piętnaście na Warmii i jedna na Mazurach. Były to małe placówki o niewielkiej liczbie uczniów, zatrudniające po jednym nauczycielu. Wszystkie szkoły stały się ważnymi ośrodkami polskiej kultury i tożsamości narodowej. We wsiach gdzie szkoły polskie powstały zaistniały też polskie przedszkola zwane ochronkami a także harcerskie drużyny.
Zarówno władze, jak i nacjonalistyczne organizacje niemieckie robiły wszystko, aby doprowadzić do likwidacji tych placówek. We wsiach, w których funkcjonowały, zazwyczaj powstawały także biblioteki, świetlice, zespoły artystyczne. Urządzano prelekcje o tematyce wychowawczej, spotkania, wieczornice związane z historycznymi i narodowymi rocznicami Polski. Wspólnie słuchano polskiego radia, oglądano filmy oświatowe, czytano polskie książki i prasę.
We wrześniu 1939 roku szkoły polskie zostały zlikwidowane, a ich uczniowie trafili do szkół niemieckich. Nauczyciele zostali aresztowani i osadzeni w więzieniach, obozach koncentracyjnych a dziesięciu straciło życie. Pomimo krótkiego czasu funkcjonowania szkoły polskie odegrały ważną rolę w kształtowaniu, jak również podtrzymywaniu polskiej tożsamości oraz świadomości narodowej Warmiaków i Mazurów.
Do pobrania:
- Stanowisko sejmiku w sprawie 90-lecia szkół polskich na Warmii i Mazurach
Linki do instytucji współpracujących:
- Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Olsztynie - http://www.wbp.olsztyn.pl
- Warmińsko-Mazurska Biblioteka Pedagogiczna im. Prof. Tadeusza Kotarbińskiego w Olsztynie - https://www.wmbp.olsztyn.pl
- Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie - http://muzeum.olsztyn.pl/
- Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Olsztynie - https://wmodn.olsztyn.pl
- Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie - http://www.obn.olsztyn.pl
Dane kontaktowe organizatora:
Urząd Marszałkowski Województwa Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
Departament Kultury i Edukacji
ul. Partyzantów 87
10-447 Olsztyn
nr tel.: 89/521 69 29
adres e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
