Makroregionalna współpraca w zakresie innowacji
Spotkanie pt. „Wspieranie ponadregionalnej współpracy opartej na S3: Rozwój zrównoważonej niebieskiej gospodarki poprzez makroregionalną współpracę w zakresie innowacji” („Fostering transregional S3-based cooperation: Advancing the sustainable blue economy through macroregional innovation collaboration”), zorganizowane z inicjatywy Słoweńskiego Stowarzyszenia Biznesu i Badań (SBRA) odbyło się 20 kwietnia 2023 roku.
Podczas spotkania przedstawiono następujące:
Projekt BLUEAIR:
- Projekt realizowany w ramach Interreg ADRION. Program Interreg ADRION wspiera innowacje i współpracę między krajami partnerskimi (Albania, Bośnia i Hercegowina, Chorwacja, Włochy, Czarnogóra, Grecja, Serbia i Słowenia), zrzeszając podmioty z sektora publicznego, agencje innowacyjności, uniwersytety oraz izby gospodarcze.
- Cele projektu BLUEAIR:
- podniesienie kompetencji podmiotów poczwórnej helisy w zakresie definiowania skutecznych polityk innowacyjnych w obszarze zrównoważonego wzrostu w sektorach morskich (tzw. Blue Growth),
- identyfikacja sektorów o znaczeniu makroregionalnym oraz wykorzystania ich potencjału współpracy międzynarodowej,
- wspieranie makroregionalnej strategii S3 oraz społeczności innowacji w zakresie zrównoważonego wzrostu w sektorach morskich.
Wspólnota Innowacyjna projektu BLUEAIR:
- Sieć oparta na dotychczasowych działaniach i inicjatywach, zrzesza interesariuszy poczwórnej helisy, koordynuje inicjatywy i współpracę w kontekście określania nowych działań.
- Stanowi otwartą platformę na rzecz poprawy współpracy w zakresie innowacji na poziomie terytorialnym i makroregionalnym na rzecz przejścia w kierunku zrównoważonej niebieskiej gospodarki w rejonie Adriatyku i Morza Jońskiego.
Strategia dla Regionu Adriatycko-Jońskiego EUSAIR:
- Cele strategii EUSAIR:
- wspieranie integracji Bałkanów Zachodnich,
- udzielanie wsparcia politycznego i finansowego na rzecz rozwoju dobrosąsiedzkich stosunków w regionie,
- wspieranie współpracy regionalnej w celu pobudzenia rozwoju gospodarczego i zwiększenia bezpieczeństwa,
- promocja wspólnych wartości w różnorodności dziedzictwa kulturowego makroregionu,
- wspieranie rozwoju zrównoważonej turystyki i jej ekosystemów.
Słoweńska strategia zrównoważonej inteligentnej specjalizacji (S5):
- Główne priorytety strategii:
- materiały jako produkty końcowe,
- mobilność,
- zdrowie-medycyna,
- fabryki przyszłości,
- zrównoważona turystyka,
- zrównoważona produkcja żywności,
- sieć na rzecz przejścia na gospodarkę obiegu zamkniętego,
- inteligentne budynki i domy (w tym łańcuch przetwórstwa drewna),
- inteligentne miasta i społeczności,
- horyzontalna sieć teleinformatyczna.
- Strategia S5 wydziela 4 obszary inwestycji:
- poprawa zdolności w zakresie badań naukowych i innowacji oraz wprowadzanie zaawansowanych technologii (zwiększenie inwestycji w infrastrukturę i zdolności badawcze, w szczególności w odniesieniu do krajowych strategicznych priorytetów rozwoju),
- poprawa wzrostu i konkurencyjności oraz tworzenie miejsc pracy w sektorze MŚP (modernizacja usług wsparcia przedsiębiorczości i innowacji na rzecz jej konkurencyjności poprzez wykorzystanie kompleksowych usług dla przedsiębiorstw),
- rozwój umiejętności na rzecz inteligentnych specjalizacji, transformacji przemysłowej i przedsiębiorczości oraz wsparcie innowacji dla przedsiębiorstw i innych zainteresowanych stron z sektorów gospodarczych,
- transformacja cyfrowa przedsiębiorstw (ze szczególnym uwzględnieniem sektora MŚP), instytucji badawczych oraz transformacja cyfrowa na rzecz społeczeństwa.
- Główne cechy strategii S5:
- stabilność głównej struktury - obszary priorytetowe pozostają takie same, z większym naciskiem na technologie cyfrowe, które stają się teraz odrębnym priorytetem (analiza i proces przedsiębiorczego odkrywania),
- stabilność w zakresie struktury zarządzania,
- stabilność i ekspansja pod względem źródeł finansowania,
- jasny cel strategii (zielona transformacja),
- jasne warunki sprzyjające realizacji celu strategii oparte o właściwą wiedzę i umiejętności, poprzez zwiększony nacisk na kluczowe technologie prorozwojowe w wybranych domenach priorytetowych.
- Kluczowe technologie prorozwojowe określone w strategii S5:
- fotonika,
- robotyka,
- technologie sterowania,
- nowe materiały, nanotechnologia i technologie kwantowe,
- technologie plazmowe,
- technologie komunikacyjne i informacyjne.
- Podkreśla się, że zasadniczymi filarami procesów wdrażania S5 są Strategiczne Partnerstwa na rzecz Badań i Innowacji, a nadrzędnym celem strategii jest zielona transformacja. Wskazuje się również na nacisk, jaki strategia kładzie na potencjał zrównoważonej niebieskiej gospodarki.
Działania Komisji Europejskiej:
- Obecnie funkcjonują 4 platformy tematyczne S3, łączące regionalne ekosystemy innowacji:
- przemysłowi rolno-spożywczemu,
- energii,
- zrównoważonej niebieskiej gospodarce.
W ramach platform działa w tej chwili 37 partnerstw skupiających podmioty z 208 europejskich regionów.
- W maju 2023 roku prace rozpoczną nowe grupy robocze S3 CoP, które będą działać przez okres 3 lat:
- grupa robocza ds. rozpowszechniania innowacji,
- grupa robocza ds. transformacji przemysłowej,
- grupa robocza ds. współpracy międzyregionalnej.
Cele grup roboczych:
- gromadzenie i dokumentowanie istniejącej wiedzy i dobrych praktyk w różnych regionach europejskich w zakresie spełnienia warunku podstawowego S3, ze szczególnym uwzględnieniem rozpowszechniania innowacji, transformacji przemysłowej i współpracy międzyregionalnej,
- identyfikacja wspólnych potrzeb, problemów i wyzwań w regionach europejskich,
- wspólne opracowywanie z regionami potencjalnych rozwiązań,
- wspieranie i monitorowanie wdrażania rozwiązań oraz dostosowywanie ich do specyfiki regionalnej.
- W 2021 roku Komisja Europejska ogłosiła nowe podejście do zrównoważonej niebieskiej gospodarki w Unii Europejskiej, które ma wspierać osiągnięcie celów Europejskiego Zielonego Ładu oraz uzupełniać inicjatywy Komisji dotyczące m.in. żywności, bezpieczeństwa, różnorodności biologicznej, mobilności i danych.
- Morska współpraca regionalna – wskazywane synergie:
- Fundusz BLUEINVEST,
- Strategia Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego (EUSBSR),
