Inauguracja 100 lecia Związku Polaków w Niemczech
Na zamku w Waplewie Wielkim (województwo pomorskie) odbyła się inauguracja międzyregionalna 100 lecia Związku Polaków w Niemczech. Uczestniczyli w niej marszałkowie czterech województw.
Związek Polaków w Niemczech powstał w 1922 roku. Współtwórcą i pierwszym prezesem został Stanisław Sierakowski - poseł do sejmu pruskiego oraz konsul generalny RP w Kwidzynie, właściciel majątku w Waplewie.
W dawnej siedzibie rodu mieści się Muzeum Tradycji Szlacheckiej oraz Pomorski Ośrodek Kontaktów z Polonią.
W okresie międzywojennym organizacja liczyła około 32 tys. osób. Prowadziła działalność kulturalną, gospodarczą i polityczną na rzecz ochrony interesów polskiej mniejszości narodowej w Niemczech. Miała swoich reprezentantów w sejmikach krajowych i radach miejskich. Z jej inicjatywy powstały Centralny Bank Spółdzielczości Polskiej z siedzibą w Berlinie, wybudowano Polskie Gimnazjum w Kwidzynie oraz wydawano szereg gazet, m.in. „Polaka w Niemczech”, „Dziennik Berliński”, „Gazetę Olsztyńską” czy „Głos Pogranicza”.
W inauguracji międzyregionalnej 100 lecia Związku Polaków w Niemczech uczestniczyli: Gustaw Marek Brzezin (marszałek województwa warmińsko-mazurskiego), Marek Woźniak (marszałek województwa wielkopolskiego), Zbigniew Kubalaniec (wicemarszałek województwa opolskiego) oraz Mieczysław Struk (marszałek województwa pomorskiego).
- Zbliżający się w 1918 roku koniec Wielkiej Wojny i upadek cesarstwa niemieckiego wzbudził wśród Polaków zamieszkujących Śląsk, Pomorze i Prusy Wschodnie nadzieję nie tylko na powstanie państwa polskiego, ale także na przyłączenie tych ziem do Polski - mówił Gustaw Marek Brzezin. - Te marzenia pojawiły się na Powiślu, Warmii i Mazurach pod koniec XIX w. w postaci polskich gazet, czytelni, banków ludowych i aspiracji politycznych. W listopadzie 1920 roku w Olsztynie został natomiast powołany Związek Polaków w Prusach Wschodnich, który po utworzeniu Związku Polaków w Niemczech przekształcił się w jego struktury jako Dzielnica IV. Zaczęła się mozolna praca organiczna mająca na celu zachowanie polskiej tożsamości, kultury, aktywności gospodarczej i oświatowej.
W delegacji z województwa warmińsko-mazurskiego znaleźli się również prof. Roch Mackowicz (jest jedynym żyjącym uczniem polskiego przedwojennego gimnazjum w Kwidzynie), prof. Stanisław Achremczyk (prezes Towarzystwa Naukowego im. Wojciecha Kętrzyńskiego) dr Jan Chłosta (historyk i Warmiak), Katarzyna i Krzysztof Donimirscy (potomkowie liderów ruchu Polskiego na Powiślu) oraz Wiktor Leyk (dyrektor Kancelarii Sejmiku Urzędu Marszałkowskiego w Olsztynie).
