W Działdowie uczciliśmy pamięć Ofiar Totalitaryzmów
W sobotę 18 stycznia 2025 roku w Działdowie odbyły się obchody ustanowionego przez sejmik województwa święta – Dnia Pamięci Ofiar Obu Totalitaryzmów na Warmii i Mazurach. Piąty rok z rzędu uroczystości zorganizowano na terenie dawnego obozu KL Soldau.
Zimą 1939 roku w byłych koszarach, Niemcy utworzyli obóz KL Soldau, który stał się utajonym ośrodkiem zagłady. W Soldau ginęli Polacy, Żydzi, przedstawiciele różnych profesji: nauczyciele, urzędnicy, dyplomaci, duchowni, działacze społeczni. W Soldau prowadzono także eksterminację osób uznanych przez nazistów za niegodnych życia.
Prawdziwej liczby ofiar tego miejsca nie udało się ustalić, choć jak szacują historycy mogło ich być nawet 30 tysięcy. Z dostępnych informacji wynika, że kilkanaście tysięcy ludzi zostało zamordowanych, w tym 88 polskich duchownych z diecezji chełmińskiej, płockiej
i łomżyńskiej. Masowych egzekucji więźniów Soldau dokonywano także pod Komornikami, Burszem, Dwukołami czy Białutami. To właśnie w lasach pod Białutami w 2022 roku odnaleziono jamę grobową z 17 tonami ludzkich prochów. Według badaczy IPN mogły to być ofiary Soldau.
W 1945 roku, kiedy do Działdowa wkroczyła Armia Czerwona, KL Soldau przez 10 miesięcy pełnił funkcję Nakazowo-Rozdzielczego Obozu NKWD, skąd więzionych tam ludzi wywożono do łagrów w głąb ZSRR. Wielu już stamtąd nie powróciło.
– Składanie wieńców pod pomnikami, uroczyste nabożeństwa, to ważne elementy uczczenia ofiar – mówił podczas uroczystości w Działdowie marszałek województwa Marcin Kuchciński. – Jednak najważniejsza jest pamięć. Dlatego przed kilkoma laty sejmik województwa warmińsko-mazurskiego przyjął uchwałę ustanawiającą 18 stycznia Dniem Pamięci Ofiar Obu Totalitaryzmów na Warmii i Mazurach. To właśnie w tym dniu, już piąty rok z rzędu, oddajemy hołd wszystkim, którzy zmarli w wyniku tortur, katorżniczej pracy, głodu, chorób, nieludzkich warunków przetrzymywania i transportowania.
Marszałek zaznaczył, że na ziemi działdowskiej ciężar historii naznaczonej męczeństwem naszych rodaków, przytłacza. Podkreślił też, że pamięć o przeszłości jest kluczem do budowania lepszej przyszłości. A wartości takie jak wolność, tolerancja, szacunek dla drugiego człowieka muszą stanowić fundament społeczeństwa, gdyż w dzisiejszym świecie, nie mniej niż dawniej, potrzebujemy troski o pokój i świat zdolny do tworzenia porządku opartego na godności ludzkiej.
